کشاورزی
پرورش حشرات مفید میلورم
میلورم، کرم پروتئینی و مکمل مورد استفاده در صنایعی ازجمله دام، طیور و آبزیان و همچنین منبعی برای کیتین و کیتوسان مورد استفاده در صنایع بهداشتی، دارویی، غذایی و نساجی می باشد.
میلورم، کرم پروتئینی و مکمل مورد استفاده در صنایعی ازجمله دام، طیور و آبزیان و همچنین منبعی برای کیتین و کیتوسان مورد استفاده در صنایع بهداشتی، دارویی، غذایی و نساجی می باشد.
۹۷۷۳۱۵۵۲۹۸
۸۰
کشاورزی
پرورش حشرات مفید میلورم
میلورم، کرم پروتئینی و مکمل مورد استفاده در صنایعی ازجمله دام، طیور و آبزیان و همچنین منبعی برای کیتین و کیتوسان مورد استفاده در صنایع بهداشتی، دارویی، غذایی و نساجی می باشد.
میلورم، کرم پروتئینی و مکمل مورد استفاده در صنایعی ازجمله دام، طیور و آبزیان و همچنین منبعی برای کیتین و کیتوسان مورد استفاده در صنایع بهداشتی، دارویی، غذایی و نساجی می باشد.
۰۳۶۱۰۴۵۲۳۴
۸۱
شرب و بهداشت
آب مایه حیات است.
شیر را در موقع مسواک زدن میبندم.
شیر آب را مواقع کفی کردن ظروف و سیم کشی قابلمه میبندم.
برای عوض کردن آب کتری آن را در پارچ جمع میکنم و به گلدان ها آب می دهم.
داخل حمام موقع شستن خود مینشیم و ضرب آب را خیلی کم باز میگذارم.
صرفه جویی در مصرف آب شرب برای شست و شوی چیزهای غیرضروری
شیر آب موقع چکه کردن باید آن را چک کنند که اگر واشر آن هرز شده آن را عوض کنند.
موقع آبیاری باغچه منزل یا مناطق فضای سبز از آبیاری قطره ای استفاده کنند.
سعی کردم که تایم مصرف آب را کاهش بدم،مخصوصا در دستشویی
طرحی و اقدامی را متاسفانه به عنوان مصرف کننده و اجرای آن توسط دیگران انجام ندادم،ولی به عنوان شهروند و کارشناس ارشد محیط زیست و مدیریت تنوع زیستی، راهکارهای مصرف آب را در حد امکان انجام داد
راهکارهای پیشنهادی که توسط دیگران معرفی شده است در صرفه جویی آب اثر دارد و در کاهش هزینه خانوارها موثر است.
نصب شیرهای اهرمی در منزل در کاهش مصرف آب اثر بسزا دارد.
من در اماکن عمومی و محیط زیستی سعی میکنم در مصرف آب صرفه جو باشم،فقط چون وسواس دارم گاهی زیاد آب مصرف میکنم.
۸۹۲۷۲۸۷۵۰۷
۸۲
شرب و بهداشت
نصب سنسورهای هوشمند در محل های مصرف آب (حمام، آشپزخانه و …) و ارسال اطلاعات مصرف آب به اپلیکشن موبایل مشترک
مدیریت مصرف آب در منازل، ادارات و صنایع یکی از چالشهای اصلی است که باید در راستای حفظ منابع طبیعی و کاهش هزینهها به آن توجه کرد. امروزه استفاده از فناوریهای هوشمند میتواند نقش بسیار مهمی در بهینهسازی مصرف آب داشته باشد و به کاهش هدر رفت آب کمک نماید و بهره وری را افزایش دهند. همچنین این سیستم ها می توانند مصرف آب را به طور دقیق کنترل کنند به طوریکه این سیستم ها می توانند اطلاعات مصرف آب را بصورت لحظه ای به مشترکین ارسال نمایند. همچنین، با استفاده از فناوری های اینترنت (IoT) می توان نظارت دقیق بر مصرف آب داشت و هر گونه مصرف غیر معمولی را شناسایی و بر طرف نمود.
از میان فناوری های هوشمند می توان به سنسورها اشاره کرد که از آن در تشخیص مصرف آب بصورت لحظه ای استفاده می شود. این سنسورها به محض مصرف آب یا هر گونه نشتی در لوله ها، اطلاع رسانی نموده و از مصرف غیر معمول و هر گونه خسارات ناشی از نشتی جلوگیری می نمایند. در نتیجه، این سیستم ها نه تنها به بهینه سازی مصرف آب کمک می کنند بلکه از ایجاد مشکلات و هزینه های گزاف ناشی از نشتی و یا مصرف بیش از حد جلوگیری می نماید. استفاده از این راهکارهای هوشمند در مدیریت و بهینه سازی مصرف آب نه تنها باعث صرفه جویی در هزینه ها می گردد، بلکه به حفظ منابع طبیعی نیز کمک خواهد کرد. نحوه کارکرد این دستگاه به صورتی است که در مسیر لولهکشی به واحدهای مصرف آب (آشپزخانه، حمام و دستشویی و …) سنسورها نصب می گردند و جریان آب بصورت لحظه ای بررسی می گردد و داده های که توسط سنسورها جمع آوری می گردند به واحد پردازش مرکزی ارسال می گردد تا آنالیز گردد سپس اطلاعات به نرم افزار اپلیکشن موبایل مشترک ارسال می شود و مشترک در صورت تشخیص مصرف بیش از حد یا نشتی پیام را به کنترل کننده مرکزی صادر و جریان آب توسط شیر برقی قطع می گردد.
نصب شیر برقی و سنسورهای هوشمند
در این طرح از هدر رفت آب جلوگیری می نماید و میزان مصرف آب با کنترل میزان مصرف به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد
در این روش فقط از هدر رفت آب جلوگیری می نماید و اثری بر کاهش مطلوبت برای مصرف کننده ندارد
امکان استفاده برای تمامی مشترکین وجود دارد
با کاهش مصرف آب میزان مصرف آب کاهش و به تبع آن هزینه قبوض مصرفی کاهش می یابد
۵۷۰۹۶۱۵۷۶۵
۸۳
شرب و بهداشت
آب شرب بهداشتی در جوامع متوسط
آبرسانی بهداشتی در شهرستان صحنه
آبرسانی بهداشتی در شهرستان صحنه
استفاده از ادوات کاهنده مصرف آب در تهیه آب بهداشتی نقش مهمی در بهینهسازی مصرف منابع آبی، کاهش هزینهها، و حفظ محیط زیست ایفا میکند. این ادوات با کاهش هدررفت آب و افزایش بهرهوری، به تامین پایدار آب بهداشتی کمک میکنند. در ادامه به برخی از این فناوریها و کاربردهای آنها اشاره میشود:
—
### **۱. انواع ادوات کاهنده مصرف آب**
– **شیرهای کمفشار (Low-Flow Faucets):**
با کاهش دبی جریان آب بدون کاهش کارایی، مصرف آب در شستوشو و مصارف روزمره را تا ۵۰٪ کم میکنند. این شیرها در مراکز درمانی، آشپزخانهها، و سرویسهای بهداشتی کاربرد دارند.
– **دوشهای هوشمند (Water-Efficient Showerheads):**
با تزریق هوا به جریان آب، فشار و رضایت کاربر را حفظ میکنند درحالیکه مصرف آب را تا ۳۰٪ کاهش میدهند.
– **سیستمهای توالت دوگانه (Dual-Flush Toilets):**
امکان انتخاب حجم آب برای دفع مایع یا جامد را فراهم میکنند و مصرف آب را تا ۶۰٪ کاهش میدهند.
– **سیستمهای آبیاری قطرهای (Drip Irrigation):**
در کشاورزی و فضای سبز شهری، آب را مستقیماً به ریشه گیاهان میرسانند و تبخیر یا هدررفت را کم میکنند.
– **سیستمهای بازیافت آب خاکستری (Greywater Recycling):**
آب مصرفشده در حمام، سینک، یا ماشین لباسشویی را تصفیه و برای آبیاری یا فلاش تانکها استفاده میکنند.
– **شیرهای قطعکن خودکار (Automatic Shut-Off Valves):**
در صورت نشت یا فراموشی بسته شدن شیر، جریان آب را قطع میکنند.
—
### **۲. نقش ادوات کاهنده در تهیه آب بهداشتی**
– **کاهش فشار بر منابع آبی:**
با صرفهجویی در مصرف، آب بیشتری برای تصفیه و توزیع بهداشتی در دسترس قرار میگیرد، بهویژه در مناطق خشک یا کمآب.
– **کاهش انرژی تصفیه:**
حجم کمتر آب نیاز به انرژی کمتری برای پمپاژ، تصفیه، و توزیع دارد که هزینهها و انتشار کربن را کاهش میدهد.
– **جلوگیری از آلودگی:**
کاهش نشت و هدررفت آب از شبکههای فرسوده، احتمال نفوذ آلایندهها به سیستم را کم میکند.
– **تامین آب پایدار:**
در بلندمدت، حفظ منابع آب زیرزمینی و سطحی را ممکن میسازد و دسترسی به آب سالم را تضمین میکند.
—
### **۳. نمونههای کاربردی**
– **استفاده از شیرهای هوشمند در کارخانههای تصفیه آب:**
کنترل دقیق جریان آب در فرآیندهای شستوشوی فیلترها یا انتقال مواد شیمیایی.
– **نصب کنتورهای هوشمند (Smart Meters):**
شناسایی سریع نشت یا مصرف غیرعادی در شبکه توزیع آب شهری.
– **سیستمهای بازیافت آب در ساختمانهای بزرگ:**
استفاده از آب خاکستری تصفیهشده برای شستوشوی سطوح یا خنککردن تجهیزات.
—
### **۴. مزایای کلیدی**
– **اقتصادی:** کاهش هزینههای آب و انرژی برای خانوارها و دولتها.
– **زیستمحیطی:** حفظ اکوسیستمهای آبی و کاهش استخراج بیرویه.
– **اجتماعی:** تامین عادلانهتر آب بهداشتی، بهویژه برای جوامع محروم.
استفاده از **آب خاکستری** (Greywater) به عنوان یک راهکار پایدار برای کاهش مصرف آب شیرین و مدیریت منابع آبی، بهویژه در مناطق کمآب، اهمیت فزایندهای یافته است. آب خاکستری، آب نسبتاً تمیزی است که از فعالیتهای روزمره مانند شستن دستها، حمام کردن، لباسشویی، و شستن ظروف (به جز فاضلاب توالت یا آب حاوی مواد شیمیایی خطرناک) به دست میآید. این آب با تصفیه محدود قابل استفاده مجدد است.
—
### **۱. منابع آب خاکستری**
– **آب حمام و دوش**
– **آب سینک دستشویی و آشپزخانه** (در صورت عدم وجود چربی یا مواد شیمیایی قوی)
– **آب ماشین لباسشویی** (با استفاده از شویندههای زیستتخریبپذیر)
⚠️ **نکته:** آب توالت (آب سیاه) و آب آشپزخانه حاوی روغن/چربی زیاد، به دلیل آلودگی بالا، جزو آب خاکستری محسوب نمیشوند.
—
### **۲. کاربردهای آب خاکستری**
– **آبیاری فضای سبز و کشاورزی:**
– مناسب برای گیاهان غیرخوراکی (مثلاً چمن، درختان زینتی).
– در کشاورزی باید از شویندههای بدون سدیم و بور استفاده شود.
– **شستشوی سطوح خارجی** (مانند پارکینگ، پیادهروها).
– **پر کردن فلاش تانک توالت** (با سیستمهای تصفیه پیشرفتهتر).
– **خنککاری صنعتی** (در برخی واحدهای تولیدی).
—
### **۳. روشهای تصفیه آب خاکستری**
#### **الف) سیستمهای ساده (غیرمتمرکز)**
– **فیلتراسیون اولیه:**
– استفاده از فیلترهای مکانیکی (مثل فیلتر شن، پارچه، یا فیلترهای قابل شستشو) برای حذف ذرات جامد و مو.
– **حوضچههای ته نشینی:**
– جداسازی مواد معلق با استفاده از گرانش.
#### **ب) سیستمهای پیشرفته**
– **تصفیه زیستی (بیوراکتورها):**
– استفاده از باکتریهای هوازی یا بیهوازی برای تجزیه مواد آلی.
– **سیستمهای غشایی (اسمز معکوس، اولترافیلتراسیون):**
– حذف باکتریها و ویروسها برای مصارف بهداشتیتر.
– **استفاده از گیاهان (سیستمهای Wetland مصنوعی):**
– پالایش آب از طریق ریشه گیاهان مانند نی.
—
### **۴. مزایای استفاده از آب خاکستری**
– **کاهش مصرف آب شیرین** (صرفهجویی ۳۰-۵۰٪ در مصارف خانگی).
– **کاهش فشار بر شبکه فاضلاب** و تصفیهخانهها.
– **کاهش هزینههای آب و انرژی** (پمپاژ و تصفیه کمتر).
– **حفظ منابع آب زیرزمینی و سطحی** در مناطق خشک.
– **کاهش آلودگی محیطی** ناشی از دفع فاضلاب.
—
### **۵. چالشها و محدودیتها**
– **آلودگی میکروبی:** خطر وجود باکتریها (مثل E. coli) در صورت تصفیه ناکافی.
– **تجمع نمک و مواد شیمیایی:** استفاده طولانیمدت از شویندههای معمولی ممکن است به خاک آسیب بزند.
– **هزینه نصب و نگهداری:** سیستمهای پیشرفته نیاز به سرمایهگذاری اولیه دارند.
– **مقررات قانونی:** در برخی مناطق، استفاده از آب خاکستری نیاز به مجوز دارد.
—
### **۶. نکات ایمنی و بهترین practices**
– از شویندههای **بیوکمپوستپذیر** و بدون بور/فسفات استفاده کنید.
– آب خاکستری را **مستقیماً روی برگ گیاهان خوراکی** اسپری نکنید.
– سیستم را **مستقل از شبکه آب شرب** نگه دارید تا از آلودگی交叉 جلوگیری شود.
– در صورت استفاده برای آبیاری، **حداقل ۵۰ سانتیمتر از سطح آب زیرزمینی** فاصله داشته باشد.
—
### **۷. نمونههای موفق جهانی**
– **کالیفرنیا (ایالات متحده):** برنامههای تشویقی برای نصب سیستمهای آب خاکستری در ساختمانها.
– **استرالیا:** استفاده گسترده از آب خاکستری در دوران خشکسالی.
– **اسرائیل:** تصفیه پیشرفته و تزریق آب خاکستری به شبکه آبیاری شهری.
### **کاهش مصرف آب نسبت به دورههای مشابه قبل: راهکارها و تحلیل علل**
کاهش مصرف آب در مقایسه با دورههای گذشته (مثلاً سال قبل یا فصل مشابه) نشاندهنده بهبود مدیریت منابع آب، افزایش آگاهی عمومی، یا تأثیر سیاستهای دولتی است. در این بخش، عوامل مؤثر بر این کاهش، روشهای اندازهگیری و راهکارهای تثبیت روند صرفهجویی را بررسی میکنیم.
—
## **۱. دلایل کاهش مصرف آب نسبت به گذشته**
### **الف) عوامل انسانی و فرهنگی**
– **افزایش آگاهی عمومی** از طریق کمپینهای صرفهجویی (مثل “هر قطره آب، زندگی”).
– **تغییر رفتارها** (مثل کاهش زمان دوش گرفتن، استفاده از ماشینهای لباسشویی پرظرفیت).
– **استقبال از فناوریهای کاهنده مصرف** (شیرهای هوشمند، سردوشهای کمجریان).
### **ب) عوامل فنی و زیرساختی**
– **نصب کنتورهای هوشمند** برای شناسایی و کاهش نشت آب.
– **بهبود شبکه توزیع** و کاهش هدررفت در خطوط لوله.
– **استفاده از سیستمهای بازیافت آب** (آب خاکستری، باران).
### **ج) عوامل محیطی و اقلیمی**
– **تغییر الگوی بارشها** (مثلاً بارندگی بیشتر در یک سال خاص).
– **کاهش دمای هوا** و کاهش نیاز به آبیاری فضای سبز.
### **د) سیاستهای دولتی**
– **اعمال تعرفههای پلکانی** (جریمه مصرف بالا).
– **ممنوعیت مصارف غیرضروری** (شستشوی خودرو، آبیاری روزانه فضای سبز).
– **طرحهای تشویقی** (یارانه خرید تجهیزات کممصرف).
—
## **۲. روشهای اندازهگیری کاهش مصرف**
برای سنجش کاهش مصرف آب نسبت به دورههای مشابق، از شاخصهای زیر استفاده میشود:
– **مقایسه آمار ماهانه/سالانه** شرکتهای آب و فاضلاب.
– **پایش مصرف سرانه آب** (لیتر به ازای هر نفر در روز).
– **بررسی تغییرات مصرف در بخشهای مختلف** (خانگی، صنعتی، کشاورزی).
📌 **مثال:**
اگر مصرف آب تهران در تابستان ۱۴۰۲ نسبت به تابستان ۱۴۰۱، **۱۰٪ کاهش** داشته باشد، میتوان آن را به عوامل بالا نسبت داد.
—
## **۳. راهکارهای تثبیت و ادامه روند کاهش مصرف**
### **الف) در سطح خانگی**
– **نصب تجهیزات کاهنده** (سردوشهای کممصرف، شیرهای الکترونیکی).
– **آبیاری هوشمند باغچهها** (استفاده از سیستمهای قطرهای با تایمر).
– **جمعآوری آب باران** برای مصارف غیرشرب.
### **ب) در سطح صنعتی و کشاورزی**
– **استفاده از روشهای آبیاری مدرن** (تحت فشار، زیرسطحی).
– **بازیافت آب در صنایع** (مثلاً در خنککاری دستگاهها).
### **ج) در سطح کلان (دولتی)**
– **سرمایهگذاری در شبکههای آب بدون نشت**.
– **آموزش همگانی در مدارس و رسانهها**.
– **تشویق صنایع کممصرف با معافیت مالیاتی**.
### **کاهش مصرف آب بدون کاهش مطلوبیت برای مصرفکننده: راهکارهای هوشمند**
برای کاهش مصرف آب **بدون کاهش رضایت مصرفکننده**، باید از **فناوریهای مدرن، طراحی بهینه، و تغییر رفتارهای غیرضروری** استفاده کرد. در اینجا راهکارهای عملی ارائه میشود که هم مصرف آب را کاهش میدهند و هم کیفیت زندگی را حفظ میکنند.
—
## **۱. استفاده از تجهیزات کممصرف بدون کاهش کارایی**
### **✅ شیرآلات و دوشهای هوشمند**
– **شیرهای حسگری (اتوماتیک):**
– فقط در صورت لزوم آب را فعال میکنند (مثل شیرهای فرودگاهها و مراکز عمومی).
– کاهش **۳۰-۵۰٪** مصرف بدون تغییر در راحتی کاربر.
– **سردوشهای کممصرف (Low-Flow):**
– با تزریق هوا، فشار آب را حفظ میکنند درحالیکه دبی را کاهش میدهند.
– مصرف آب در حمام را تا **۴۰٪** کم میکند **بدون کاهش لذت دوش گرفتن**.
### **✅ توالتهای دوگانه و کمفشار**
– **سیستمهای Dual-Flush:**
– امکان انتخاب حجم آب برای شستشو (۳ لیتر برای ادرار، ۶ لیتر برای مدفوع).
– کاهش **۵۰-۶۰٪** مصرف نسبت به توالتهای قدیمی.
– **توالتهای خلأ (Vacuum Toilets):**
– در برخی پروژههای مدرن (مثل کشتیها و هواپیماها) با **۱ لیتر آب** کار میکنند.
### **✅ ماشینهای لباسشویی و ظرفشویی بهینه**
– **مدلهای **Energy Star** یا **A+++**:**
– آب و انرژی کمتری مصرف میکنند **درحالیکه قدرت پاککنندگی بهتری دارند**.
– استفاده از سنسورهای کثیفی لباس/ظروف برای تنظیم خودکار مصرف آب.
—
## **۲. سیستمهای بازیافت و استفاده مجدد از آب**
### **✅ بازیافت آب خاکستری (Greywater Recycling)**
– استفاده از آب حمام، سینک، و ماشین لباسشویی برای:
– **آبیاری فضای سبز** (با فیلتراسیون ساده).
– **فلاش تانک توالت** (نیاز به تصفیه بیشتر دارد).
– کاهش **۳۰٪** مصرف آب شرب در خانه.
### **✅ جمعآوری آب باران**
– نصب سیستمهای **حوضچه یا مخزن ذخیره** برای استفاده در:
– آبیاری باغچه
– شستشوی حیاط و خودرو
—
## **۳. بهینهسازی رفتارها بدون کاهش رفاه**
### **✅ آبیاری هوشمند باغچهها**
– **قطرهای + سنسور رطوبت:**
– فقط در صورت نیاز گیاه آب میدهد.
– صرفهجویی **۵۰٪** نسبت به آبیاری دستی.
– **استفاده از مالچ (پوشش گیاهی خشک):**
– تبخیر آب را کاهش میدهد.
### **✅ شستشوی خودرو بدون هدررفت**
– **استفاده از کارواشهای آب بازیافتی** (به جای شیلنگکشی در خانه).
– **محصولات شستشوی بدون آب (Waterless Car Wash):**
– با اسپری مخصوص، هم آب کمتری مصرف میشود هم برق بیشتری میخورد!
—
## **۴. فناوریهای نوین برای کاهش پنهان مصرف**
### **✅ شبکههای آب هوشمند (Smart Water Grids)**
– **کنترل لحظهای نشت و مصرف** با سنسورهای IoT.
– **هشدار مصرف غیرعادی** (مثل بازماندن شیر آب).
### **✅ شیرهای قطعکن خودکار (Auto Shut-Off)**
– در صورت نشت یا فراموشی، جریان آب را قطع میکنند.
امکان آن وجود دارد.
### **تأثیر طرحهای تهیه آب شرب بهداشتی در کاهش هزینههای خانوار**
دسترسی به **آب شرب بهداشتی** نه تنها سلامت جامعه را بهبود میبخشد، بلکه از نظر اقتصادی نیز تأثیر مستقیمی بر **کاهش هزینههای خانوار** دارد. در این تحلیل، بررسی میکنیم که چگونه اجرای طرحهای تأمین آب سالم (مانند شبکههای لولهکشی، تصفیهخانههای محلی، یا سیستمهای فیلتراسیون خانگی) میتواند هزینههای خانوادهها را کاهش دهد.
—
## **۱. مقایسه هزینههای قبل و بعد از دسترسی به آب بهداشتی**
### **الف) هزینههای پیش از اجرای طرح (عدم دسترسی به آب لولهکشی)**
– **خرید آب از تانکرها یا آبفروشان:**
– قیمت هر مترمکعب آب تانکری **۳ تا ۱۰ برابر** قیمت آب لولهکشی است.
– مثال: در برخی مناطق روستایی ایران، خانوادهها ماهانه **۵۰۰,۰۰۰ تا ۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان** فقط برای آب شرب هزینه میکنند.
– **هزینه درمان بیماریهای ناشی از آب آلوده:**
– اسهال، حصبه، و مسمومیتهای آبی هزینههای دارو و درمان را افزایش میدهند.
– طبق WHO، **هر خانواده در مناطق محروم سالانه ۵۰۰ دلار** برای درمان بیماریهای مرتبط با آب آلوده هزینه میکند.
– **هزینه زمان و انرژی برای تهیه آب:**
– در مناطقی که زنان و کودکان مسافتهای طولانی را برای آوردن آب میپیمایند، **فرصتهای درآمدزایی و تحصیل از دست میرود**.
### **ب) پس از اجرای طرح آب بهداشتی**
– **کاهش ۷۰-۹۰٪ هزینه خرید آب** (با جایگزینی آب لولهکشی ارزانقیمت).
– **کاهش ۵۰٪ هزینههای درمانی** ناشی از بیماریهای منتقله از آب.
– **صرفهجویی در زمان و افزایش بهرهوری** (امکان کار یا تحصیل به جای حمل آب).
—
## **۲. راهکارهای مؤثر در کاهش هزینههای خانوار**
### **✅ شبکههای لولهکشی شهری و روستایی**
– **مثال:** در روستاهای ایران، پس از اجرای طرحهای آبرسانی، هزینه ماهانه خانوارها از **۱ میلیون تومان به ۱۰۰,۰۰۰ تومان** کاهش یافته است.
### **✅ تصفیهخانههای محلی و چاههای بهداشتی**
– در مناطقی که اتصال به شبکه سراسری مقرونبهصرفه نیست، **سیستمهای تصفیه محلی** (مثل کلرزنی یا فیلترهای شنی) هزینهها را تا **۸۰٪** کم میکنند.
### **✅ فیلترهای خانگی مقرونبهصرفه**
– دستگاههای **UV یا فیلتر سرامیکی** با قیمت **۱-۲ میلیون تومان**، سالانه میلیونها تومان در هزینههای درمان و خرید آب صرفهجویی میکنند.
### **✅ سیستمهای جمعآوری آب باران**
– در مناطق کمبارش، ذخیره آب باران برای مصارف غیرشرب (شستوشو، آبیاری) **هزینه قبض آب را ۳۰٪ کاهش میدهد**.
### **نوآوری، خلاقیت و فناوریهای روز در تهیه آب شرب بهداشتی**
با افزایش جمعیت و کاهش منابع آب شیرین، نیاز به **راهکارهای نوین، خلاقانه و فناورمحور** برای تأمین آب شرب بهداشتی بیش از پیش احساس میشود. در این بخش، به بررسی آخرین فناوریها و ایدههای خلاقانه در این حوزه میپردازیم.
—
## **۱. فناوریهای پیشرفته تصفیه آب**
### **✅ سیستمهای غشایی (Membrane Technologies)**
– **اسمز معکوس (RO):**
– حذف **۹۹٪ نمکها، باکتریها و ویروسها** با استفاده از فیلترهای نانومتری.
– کاربرد: **صنعتی، خانگی و پروژههای آب شیرینکن دریایی**.
– **اولترافیلتراسیون (UF) و نانوفیلتراسیون (NF):**
– مقرونبهصرفهتر از RO و مناسب برای حذف **ذرات ریز، باکتریها و برخی ویروسها**.
### **✅ فناوریهای ضدعفونی بدون مواد شیمیایی**
– **اشعه فرابنفش (UV):**
– غیرفعال کردن میکروبها بدون تغییر طعم آب.
– مناسب برای **مناطق روستایی و سیستمهای کوچک**.
– **پلاسمای سرد (Cold Plasma):**
– روشی نوین برای نابودی آلایندههای مقاوم (مانند برخی ویروسها).
### **✅ تصفیه زیستی (Biofiltration)**
– **استفاده از جلبکها و باکتریهای مفید** برای حذف نیترات و فلزات سنگین.
– مثال: **پروژههای “آب سبز” (Green Water)** در کشورهای اروپایی.
—
## **۲. فناوریهای هوشمند و دیجیتال**
### **✅ سیستمهای نظارت آنلاین (IoT و هوش مصنوعی)**
– **سنسورهای کیفیت آب:**
– اندازهگیری لحظهای **pH، کدورت، کلر و آلایندهها**.
– ارسال هشدار در صورت آلودگی (مثلاً نشت فاضلاب به منابع آب).
– **شبکههای هوشمند توزیع آب:**
– کاهش **نشت آب** با استفاده از **الگوریتمهای پیشبینی**.
### **✅ دستگاههای تصفیه آب خانگی هوشمند**
– **فیلترهای متصل به اپلیکیشن:**
– اطلاعرسانی زمان تعویض فیلتر و نمایش کیفیت آب.
– مثال: **دستگاههای تصفیه آب Xiaomi**.
—
## **۳. نوآوریهای خلاقانه در تأمین آب**
### **✅ تولید آب از هوا (Atmospheric Water Generators – AWG)**
– **تبدیل رطوبت هوا به آب آشامیدنی** با فناوری **تراکم و خنکسازی**.
– مناسب برای **مناطق مرطوب با کمبود منابع آب زیرزمینی**.
– مثال: **دستگاه Watergen (اسرائیل)** با تولید **۵۰۰۰ لیتر آب در روز**.
### **✅ آب شیرینکنهای خورشیدی (Solar Desalination)**
– **استفاده از انرژی پاک برای نمکزدایی آب دریا**.
– **کاهش ۶۰٪ هزینه انرژی** نسبت به روشهای معمول.
– مثال: **پروژه “Sundrop Farms” در استرالیا**.
### **✅ بطریهای تصفیهکن آب قابل حمل**
– **فیلترهای نانویی در بطریها** برای تبدیل آب گلآلود به آب آشامیدنی.
– مثال: **LifeStraw (کنیا)** که **۹۹٫۹٪ باکتریها** را حذف میکند.
—
## **۴. فناوریهای بازیافت و استفاده مجدد از آب**
### **✅ سیستمهای آب خاکستری پیشرفته**
– **تصفیه و بازچرخانی آب حمام، سینک و ماشین لباسشویی** برای مصارف غیرشرب.
– مثال: **سیستم Hydraloop (هلند)** که **۸۵٪ آب مصرفی خانه** را بازیافت میکند.
### **✅ توالتهای بدون آب (Waterless Toilets)**
– **تبدیل فضولات به کمپوست یا انرژی** بدون نیاز به شستوشو.
– مثال: **توالتهای Nano Membrane (انگلیس)** برای مناطق محروم.
### **رعایت ملاحظات زیستمحیطی در تهیه آب شرب بهداشتی: راهکارهای پایدار**
تأمین آب شرب بهداشتی نه تنها باید از نظر کیفی و کمی مناسب باشد، بلکه باید **پایدار و سازگار با محیط زیست** نیز باشد. در این بخش، مهمترین ملاحظات زیستمحیطی و راهکارهای عملی برای کاهش تأثیرات منفی بر اکوسیستمها بررسی میشود.
—
## **۱. کاهش مصرف انرژی در فرآیند تصفیه و توزیع**
### **✅ استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر**
– **سیستمهای آبشیرینکن خورشیدی (Solar Desalination):**
– کاهش ۶۰-۷۰٪ مصرف انرژی نسبت به روشهای معمول.
– مثال: پروژههای موفق در **استرالیا و خاورمیانه**.
– **پمپاژ آب با انرژی بادی یا فتوولتائیک:**
– مناسب برای مناطق دورافتاده و روستایی.
### **✅ بهینهسازی فرآیندهای تصفیه**
– **استفاده از فناوریهای کممصرف** مانند **اولترافیلتراسیون (UF)** به جای روشهای پرانرژی مانند **اسمز معکوس (RO)** در صورت امکان.
—
## **۲. مدیریت پساب و ضایعات تصفیهخانهها**
### **✅ بازیافت و دفع ایمن لجن تصفیهخانهها**
– **استفاده از لجن به عنوان کود در کشاورزی** (پس از پردازش و حذف فلزات سنگین).
– **تبدیل لجن به بیوگاز** در تصفیهخانههای بزرگ.
### **✅ کاهش آلایندگی پسابهای صنعتی**
– **فیلتراسیون پیشرفته برای حذف فلزات سنگین** (مانند سرب، جیوه) قبل از رهاسازی در محیط.
– **استفاده از سیستمهای تصفیه طبیعی (Natural Wetlands):**
– پالایش آب با کمک گیاهان در مناطق باتلاقی مصنوعی.
—
## **۳. حفظ منابع آبی و اکوسیستمها**
### **✅ جلوگیری از برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی**
– **مدیریت هوشمند چاهها با سنجش سطح آب** و اعمال سهمیهبندی.
– **تغذیه مصنوعی سفرههای آب زیرزمینی** با هدایت آبهای سطحی.
### **✅ کاهش تأثیرات آبشیرینکنها بر دریاها**
– **رقیقسازی شورآبه (Brine) قبل از تخلیه به دریا** برای جلوگیری از آسیب به اکوسیستم دریایی.
– **استفاده از روشهای **Zero Liquid Discharge (ZLD)** برای بازیافت کامل پساب.
—
## **۴. کاهش مصرف مواد شیمیایی**
### **✅ جایگزینی کلر با روشهای ضدعفونی سازگارتر**
– **استفاده از **ازن (O₃)** یا **UV** برای گندزدایی** (کاهش تولید ترکیبات سرطانزای کلرینه).
– **فناوریهای **پلاسمای سرد** برای ضدعفونی بدون مواد شیمیایی.
### **✅ بهینهسازی مصرف منعقدکنندهها**
– **استفاده از منعقدکنندههای طبیعی** مانند **کیتوسان** (مشتق از پوسته سختپوستان) به جای آلومینیوم سولفات.
—
## **۵. بستهبندی و توزیع پایدار آب شرب**
### **✅ کاهش استفاده از بطریهای پلاستیکی**
– **ترویج آبسردکنهای عمومی با فیلترهای تصفیه.**
– **استفاده از بطریهای زیستتخریبپذیر (مثل بطریهای نیشکر).**
### **✅ سیستمهای تحویل آب بدون پسماند**
– **ایستگاههای پرکردن ظروف قابل استفاده مجدد (Refill Stations).**
۵۳۱۵۱۰۳۹۶۷
۸۴
شرب و بهداشت
بازچرخانی پساب تصفیه خانه فاضلاب صنعتی بمنظور استفاده مجدد از پساب
بازچرخانی پساب با استفاده از روش تصفیه فیزیکی و شیمیایی جهت جبران کم ابی و فراهم اوری امکان استفاده مجدد از پساب در فرایند صنعت که با روش صنعت مورد نظر با توجه به نیاز ابی بالا و نیاز به برداشت از منابع اب زیرزمینی از وجود آب پایدار برخوردار گردید
باز چرخانی پساب صنعتی جهت جلوگیری از برداشت بیش از جد از منابع آب زیرزمینی
در این طرح از پسابی که به محیط زیست وارد میشد و از خود صنعت تولید می گردید استفاده گردید و پساب بازچرخانی شد
بصورت ۱۰۰ درصد باعث کاهش استحصال آب گردید
بصورت ۱۰۰ درصد باعث کاهش استحصال آب گردید
باتوجه به فرایند هر صنعت میتواند در سایر صنایع استفاده گردد
بازچرخانی پساب
عدم رهاسازی پساب آلوده به محیط زیست بجهت بازچرخانی پساب
۳۷۹۸۹۳۴۸۸۳
۸۵
صنعت و خدمات
بازچرخانی پساب تصفیه خانه فاضلاب صنعتی بمنظور استفاده مجدد از پساب
بازچرخانی پساب صنعتی بمنظور جلوگیری از آلودگی محیط زیست و کاهش مصرف آب
بازچرخانی پساب صنعتی آلاینده محیط زیست و کاهش مصرف آب
استفاده از تکنیک بازچرخانی
استفاده از روش های تصفیه فیزیکی و شیمیایی جهت بازچرخانی پساب
استفاده از پساب تصفیه شده در فرایند های صنعت
کاهش نیاز صنعت جهت استحصال از منابع زیرزمینی
۷۴۶۱۶۹۷۹۷۸
۸۶
شرب و بهداشت
مکانیابی انشعابات غیر مجاز آب شرب با استفاده از سامانه وب جیآیاس ساماب
یکی از چالشهای اساسی شرکتهای آب و فاضلاب برای ارائه خدمات بهتر و کیفیتر به مشترکان، وجود انشعابهای غیرمجاز آب است. باوجوداینکه سالانه هزینههای سنگینی برای تصفیه و توزیع آب شرب در شبکههای شهری و روستایی پرداخت میشود، اما قیمت پایین آب مصرفی مشترکان نیز مانع رفتار غیرقانونی و خلاف شرع و عرف استفادهکنندگان غیرمجاز از آب شرب نشده است. استفادهکنندگان غیرمجاز آب به اشخاص حقیقی یا حقوقیای اطلاق میشود که بدون داشتن انشعاب مجاز و قانونی به مصرف آب از تأسیسات آبرسانی اقدام میکنند و یا با داشتن انشعاب، مصرفی مغایر با مقررات دارند. با جمع آوری اطلاعات مشترکین و شبکه های توزیع آب و جمع آوری فاضلاب در استان گیلان، مالکیتهای فاقد انشعاب آب و فاضلاب، مشکوک به انشعاب غیرمجاز هستند که با بازدید میدانی این انشعابها و مطابقت با نقشه و اطلاعات موجود شناسایی میشوند.
در اینجا به عنوان یک کاربر استفاده کننده از سامانه WebGIS ابتدا از نقشه¬های پایه شهری که از طرح تفصیلی شهرداری حاصل شده و همچنین، نقشه پایه روستایی که از نقشه¬های طرح هادی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بدست آمده به عنوان داده¬های ورودی برای شناسایی انشعاب¬های غیرمجاز استفاده شد. اطلاعات به صورت نقطه¬ای، خط و پلی¬گون وارد سامانه ساماب شده و پس¬ازآن، مشترکین به صورت عوارض نقطه¬ای و شبکه¬های توزیع آب و شبکه¬های جمع¬آوری فاضلاب با خط، خانه¬ها و زمین¬ها و به طور کلی، مالکیت¬ها با پلی¬گون در سامانه وارد شدند. در اینجا، اصل کار ورود داده¬های شبکه توزیع آب و جمع¬آوری فاضلاب و مشترکین به سامانه ساماب است که یک نقشه یکپارچه قابل دسترس به عنوان خروجی برای ما نتیجه می¬دهد. سپس، با تحلیل ناحیه¬ای و منطقه¬ای محل انشعاب¬های غیر مجاز شناسایی شدند. نحوه شناسایی در اینجا به این صورت می¬باشد که اگر در یک منطقه یا کوچه شبکه فاضلاب باشد به دلیل اینکه سطح آب زیرزمینی در شهرهای شمالی سطح بالایی دارد احتمال اتصال تمامی مالکیت¬ها به شبکه فاصلاب بالا است، از طرفی، آب و فاضلاب لازم و ملزوم هم می¬باشند یعنی اگر در یک کوچه شبکه فاضلاب قابل اتصال و موجود باشد و مشترکی دارای امتیاز آب باشد، حتما باید انشعاب آب هم خریداری کرده باشد. در خصوص انشعاب آب هم مالکیتهای فاقد اشتراک آب، امکان اتصال غیر مجاز دارند که بروی نقشههای سامانه وب جیآیاس ساماب مشهود خواهد بود. در نهایت، اگر خلاف موارد فوق باشد، مشترکین مربوطه مشکوک به انشعاب یا مصرف غیرمجاز بوده و قابل شناسایی می-باشد.
با شناسایی انشعابات غیر مجاز، فشار شبکه افزایش یافت و دسترسی بیشتر برای این مایه حیات فراهم شد.
گزارش مصارف و انشعابات غیرمجاز به سامانه ۱۲۲ سبب تسریع در شناسایی این انشعابات خواهد شد.
استفاده از سامانه وب جیآیاس: یک شکل پیشرفته از سیستم اطلاعات جغرافیایی است (که معمولاً به عنوان سیستم اطلاعات جغرافیایی شناخته می شود) که بر روی بستر وب موجود است. تبادل اطلاعات در WebGIS بین سرور و مشتری انجام می گیرد.
یعنی سرور یک سرور سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است و مشتری یک مرورگر وب ، برنامه موبایل و برنامه دسک تاپ است.
سرور دارای یک منبع (URL) است تا مشتریان بتوانند آن را در وب پیدا کنند.
وب جی ای اس اطلاعات موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی را به دست مردم می رساند که باعث کاهش نیاز به ایجاد برنامه سفارشی می شود.
این امر بستری برای ادغام اطلاعات GIS با سایر سیستم های تجاری و همکاری متقابل سازمانی را امکان پذیر و فراهم می کند.
WebGIS به سازمان ها اجازه می دهد تا تمام داده های جغرافیایی خود را به درستی مدیریت کنند.
با شناسایی انشعابات غیر مجاز فاضلاب، میزان پس زدگی فاضلاب به اندازه قابل قبولی کاهش پیدا خواهد کرد.
۳۵۵۹۳۹۳۵۳۰
۸۷
کشاورزی
بازار آب دشت سمنان
در حال حاضر توسط کارگزاری رهروان سپهر اندیشه یک مورد مبادله بازار آب در دشت سمنان توسط یک فروشنده و دو خریدار به حجم ۴۰۰۰ مترمکعب در سال انجام پذیرفته است.
با هدف کاهش روند افت آبخوان سمنان و با توجه به شرایط ذیل ایجاد بازار آب از ابتدای سال ۱۴۰۱ توسط شرکت آب منطقه ای سمنان در دشت سمنان در دستور کار قرار گرفت:
شرایط موجود
استمرار افت در آبخوان سمنان
آب قابل برنامه ریزی کشاورزی ۲۳.۵۵ م.م.م در سال
تجهیز بیشتر چاه ها به کنتور هوشمند آب و برق
برداشت های غیر مجاز در بعضی از چاه های کشاورزی
وجود بازار مصرف و تقاضای آب در بخش صنعت
اهداف پیش رو
حداکثر حجم آب قابل مبادله از بخش کشاورزی به صنعت در بازار آب معادل ۱.۸ م.م.م در سال با احتساب ۱۰% آب قابل برنامه ریزی (به میزان ۲.۴ م.م.م درسال که ۲۵% آن معادل ۰.۶ م.م.م در سال به نفع سفره ذخیره خواهد شد.)
جلب توجه کشاورزان به ارزش اقتصادی آب
استفاده از آب به عنوان ابزار تشویقی کشاورزان در تعامل با طرح احیا
اصلاح الگوی مصرف و بهره وری آب
جلوگیری و یا کاهش روند افت و کسری مخزن آبخوان
تامین بخشی از نیاز آب بخش صنعت
با توجه به احتساب ۱۰% آب قابل برنامه ریزی به میزان ۲.۴ م.م.م درسال، ۲۵% آن معادل ۰.۶ م.م.م در سال به نفع سفره ذخیره خواهد شد که حداکثر حجم آب قابل مبادله از بخش کشاورزی به صنعت در بازار آب معادل ۱.۸ م.م.م در سال ( ۷۵% حجم آب قابل برنامه ریزی) می باشد.
حداکثر ۰.۶ میلیون مترمکعب در سال از حجم آب کشاورزی به نفع سفره های آب زیرزمینی ذخیره خواهد گردید.
بازار آب دشت سمنان بستری قانونی نوین است که درآن خریدارانی از صنایع ، دارای مجوز ونیز دارای چاه آب مجاز و همچنین کشاورزانی که دارای چاه آب با شرایطی مطابق با ضوابط ورود به بازارآب، اقدام به خرید و فروش سهم آب می کنند.با توجه به آب قابل برنامه ریزی کشاورزی دشت سمنان(۲۴م م م ) حداکثر ۱۰ درصد از این حجم (۲.۴م.م.م) قابل معامله در بازار آب است.
در مرحله پایلوت آبخوان سمنان بالغ بر ۵۴۳ کیلومتر مربع می باشد.
مهمترین شرایط چاه خریداران و فروشندگان سهم آب عبارتند از: داشتن مجوزبهره برداری ازچاه، داشتن آب صرفه جویی شده برای فروشندگان، دارا بودن کنتور مدیریت پذیر به همراه قطع کن سالم و گواهی صحت عملکرد کنتور می باشد . که استفاده از کنتورهای هوشمند نمادی از نوآوری و استفاده از فناوری روز محسوب می گردد.
فروشندگان: کشاورزان موجود در سطح آبخوان سمنان که دارای پروانه بهره برداری اصلاح و تعدیل شده چاه مجاز فعال باشند.
خریداران:صنایع موجود در سطح آبخوان سمنان که دارای پروانه بهره برداری از یک یا چند چاه را دارا هستند.
از سال دوم حضور در بازار آب، رعایت الگوی کشت و عملکرد محصول توسط سازمان جهاد کشاورزی استان تأییدیه صادر می شود.
در کمیته بازار آب پس از ارسال مدارک و مستندات مربوطه توسط کارگزار، موارد مربوط به اعتبار پروانه چاه، سلامت و شارژ کنتور هوشمند و…توسط اعضای کمیته (حقوقی،فنی و…) مورد بررسی و تأیید قرار خواهد گرفت.
۱۴۰۱۹۴۶۵۶۸
۸۸
شرب و بهداشت
طراحی و تولید شیرآلات کنترل جریان خودکار
شرکت بهین انرژی سرداب کویر تولیدکننده شیرآلات کنترل جریان خودکار مدرن آب، دانش بنیان و مستقر در پارک علم و فناوری یزد و دارای گواهینامه T-COP از سازمان ملی استاندارد ایران می باشد. این شرکت در راستای حل برخی از مسائل صنعت آب و فاضلاب و کاهش هدررفت آب، اقدام به طراحی نوع خاصی از شیرهای کنترل دبی خودکار با کاربردهای متنوع نموده است.
این شرکت با بهره جستن از تخصص و تجارب بیش از ۲۰ ساله گروه مهندسین خود و ارتباطات گسترده داخلی و خارجی، ارائه کننده خدمات گسترده ای در زمینه طراحی، مشاوره، نظارت و اجرای سیستم های تهویه مطبوع تأسیسات مکانیکی و همچنین بهینه سازی انرژی می باشد.
شرکت بهین انرژی سرداب کویر در ابتدا واردکننده نمونه خارجی شیرکنترل جریان از استرالیا بوده اما از سال ۱۳۹۶ اقدام به بومی سازی این محصول کرده و تولید داخلی و با کیفیت بالاتر این محصول آغاز شده است، و درنهایت در سال ۱۴۰۱ بومی سازی این محصول بطور کامل انجام شد. این شرکت هم اکنون یکی از تامین کنندگان شرکت های آب و فاضلاب سراسر کشور می باشد.
محصول دانش بنیان شرکت بهین انرژی سرداب کویر شامل یک عدد شیر کنترل جریان خودکار است که جریان سیال عبوری را در بازه گسترده ای از فشار (۱/۵ بار الی ۱۰ بار)، برروی دبی از پیش تنظیم شده ای ثابت نگه می دارد و اجازه عبور دبی حجمی بیشتر از حد تعریف شده را نمی دهد. این شیر کنترل جریان از ۲ قسمت تشکیل شده است: بدنه برنجی و اورینگ الاستیک هوشمند.
عملکرد این شیر به گونه ای هست که با عبور جریان از داخل اورینگ هوشمند در فشارهای بالای سیال، قطر داخلی اورینگ به اندازه ای کوچک می گردد که همواره دبی ثابتی را از خود عبور دهد. همچنین با عبور جریان از داخل اورینگ هوشمند در فشارهای پایین سیال، قطر داخلی اورینگ به اندازه ای بزرگ می گردد تا دبی از پیش تنظیم شده، ثابت بماند. این قطعات به منظور ارائه یک جریان از پیش تعیین شده ثابت (حداکثر مصرف) صرف نظر از اختلاف فشار ایجاد شده طراحی گردیده اند. عملکرد این شیرها به صورت کاملاً خودکار بوده و نیازی به اعمال انرژی خارج از سیستم ندارد. شیرهای مذکور از یک حلقه لاستیکی انعطاف پذیر با قطر روزنه (Orifice) مشخص (در ظرفیت های عبوری مختلف) استفاده می کند که به صورت آنی نسبت به تغییرات فشار جریان عبوری واکنش نشان می دهد و با تغییر قطر روزنه، دبی عبوری را در محدوده از پیش تعیین شده (Pre-set) بدون توجه به اختلاف فشار ایجاد شده در دو سر قطعه کنترل می نماید. همچنین با کاهش نرخ جریان از میزان تعیین شده شیر، روزنه حلقه لاستیکی به منظور تأمین جریان به حالت اولیه برمی گردد. در نتیجه بدین ترتیب جریان سیال کنترل شده و هدف اصلی که کاهش مصرف آب یا توزیع عادلانه آن می باشد، محقق می گردد. با توجه به گستردگی انواع تجهیزات کاهنده مصرف و نیاز به نصب تعداد زیادی از این تجهیزات بر روی شیرآلات مشترکین، عموماً امکان کنترل دقیق نرخ جریان مصرفی وجود ندارد. ازاینرو استفاده از شیرآلات کنترل جریان خودکار که در مسیر آب ورودی ساختمان و در داخل حوضچه کنتور قرار می گیرند، یکی از مناسب ترین ادوات کاهنده مصرف، هم از جهت عدم دسترسی مشترک به شیر و هم از جهت تعداد مصرفی آن در یک ساختمان، برای مدیریت صحیح مصرف آب می باشد.
برخی از مهم ترین کاربردهای این محصول عبارتند از:
1- توزیع عادلانه آب در مناطق دارای کدهای ارتفاعی متفاوت
2- توزیع عادلانه آب در طبقات مختلف آپارتمان های بلندمرتبه؛ به گونه ای که تمامی طبقات به یک اندازه امکان برداشت آب را خواهند داشت.
3- توزیع آب به اندازه ی سهمیه اختصاصی بین روستاهایی که از یک خط لوله تغذیه می شوند. (استفاده از این قطعات جایگزین بسیار خوبی برای طرح های سهمیه بندی آب می باشد.)
4- محدودسازی مشترکین پرمصرف و بد مصرف و کمک به کاهش هدررفت بی رویه آب
5- محدودسازی پمپ های غیرمجاز نصب شده در منزل مشترکین؛ به گونه ای که اجازه برداشت آب بیش از مقدار تعیین شده را به پمپ نمی دهد.
6- کنترل جریان ورودی به پمپ ها و ثابت نگه داشتن پمپ در نقطه کاری که منجر به کاهش صدمات ناشی از پدیده کاویتاسیون در پمپ ها می شود.
7- آبیاری فضای سبز و مراتع کشاورزی (بالانس دبی خروجی در سیستم های آبیاری تحت فشار و جلوگیری از هدررفت ناشی از فشار زیاد در آبپاش های زراعی)
برخی از ویژگی های این شیرآلات کنترل کننده جریان عبارتند از:
• نصب آسان بدون نیاز به ابزار خاص یا کم و زیاد کردن طول حوضچه کنتور
• غیرقابل دستکاری بودن توسط مشترک
• قابلیت تنظیم لیتراژهای مختلف فقط با تعویض اورینگ کنترل جریان
• پاسخ سریع و هوشمند به تغییرات فشار
• رسوب زدایی خودکار در خلال عملکرد بدلیل خاصیت انعطافی اورینگ کنترل کننده جریان
• مقرون به صرفه با توجه به دوره کوتاه بازگشت سرمایه در اثر صرفه جویی در مصرف آب
• بدون نیاز به برق و باتری و دارای حمل آسان نسبت به شیرهای کنترل جریان موجود در بازار
• دارای بدنه مناسب با آب شرب و مقاوم در برابر خوردگی محیط
• مناسب برای استفاده در آب های با کیفیت پایین (آب کشاورزی و …)
انواع شیرآلات کنترل جریان:
شیرآلات کنترل جریان خودکار به ۲ صورت توسط شرکت بهین انرژی سرداب کویر ارائه می گردد:
1- نوع مهره ماسوره ای: اجزای تشکیل دهنده این قطعات شامل یک عدد مهره و ماسوره از جنس برنج و اورینگ کنترل کننده جریان می باشد. درست مانند مهره ماسوره متصل به کنتور با این تفاوت که اورینگ الاستیک داخل ماسوره تعبیه شده است. این نوع از قطعات برای انشعابات سایز کوچک یعنی “۱/۲ و “۳/۴ بهکار میروند و بهدلیل ساختار مهره ماسوره ای خود بهراحتی و بدون نیاز به ابزار خاص قابلیت نصب بر روی انشعاب را دارد و بدون اضافه کردن قطعهی جدید به کیت انشعاب آب، جایگزین یکی از مهره ماسورهها میگردد. مزیت این قطعه نسبت به نمونه مشابه خارجی، همین نحوه نصب قطعات است. قطعه خارجی بدلیل ساختار نامتناسب خود با حوضچه کنتور، برای نصب نیاز به صرف زمان و هزینه زیادی دارد. علاوه بر این، مشترکین متوجه وجود یک شیء اضافی برروی کیت انشعاب آب شده که این موضوع باعث ایجاد نارضایتی مشترک می شود. اما شرکت بهین انرژی سرداب کویر با بازطراحی این محصول و متناسب سازی آن با حوضچه کنتور، این مشکلات را برطرف کرده است.
2- نوع ویفری: این قطعات شامل یک بدنه بزرگ از جنس استیل و اورینگ یا اورینگ های کنترل جریان می باشد که برای کنترل جریان در انشعابات سایز “۲ الی “۱۲ استفاده میشود. نصب این قطعه با قرار دادن بین دو فلنج موجود بر روی خطوط اصلی انشعاب آب صورت میگیرد.
شیرآلات کنترل جریان خودکار یکی از مهم ترین ادوات کاهنده مصرف آب می باشد. با توجه به گستردگی انواع تجهیزات کاهنده مصرف و نیاز به نصب تعداد زیادی از این تجهیزات بر روی شیرآلات مشترکین، عموماً امکان کنترل دقیق نرخ جریان مصرفی وجود ندارد. ازاینرو استفاده از شیرآلات کنترل جریان خودکار که در مسیر آب ورودی ساختمان و در داخل حوضچه کنتور قرار می گیرند، یکی از مناسب ترین ادوات کاهنده مصرف، هم از جهت عدم دسترسی مشترک به شیر و هم از جهت تعداد مصرفی آن در یک ساختمان، برای مدیریت صحیح مصرف آب می باشد.
–
به منظور بررسی تاثیر عملکرد قطعات کنترل جریان خودکار و برآورد میزان کاهش مصرف مشترکین، پایلوتی از طرف شرکت آب و فاضلاب استان یزد در شهر تفت برگزار شد. در این پایلوت با نصب قطعه کنترل جریان خودکار برای ۲۰ عدد از مشتریکن پرمصرف این شهر، میزان صرفه جویی آب بررسی شد. طبق نتایج، قطعه کنترل جریان باعث کاهش مصرف ۷۸ درصد از مشترکین شده است. نصب این قطعات، حداقل ۲ درصد و حداکثر ۶۰ درصد و بطور میانگین ۲۵ درصد مصرف آب خانگی این مشترکین را نسبت به دوره های مشابه قبل کاهش داده است. همچنین بر اساس آزمون آماری انجام شده، نصب قطعات کنترل جریان، بطور معناداری موجب کاهش مصرف آب شده است. با اطمینان ۹۵ درصد می توان گفت که میانگین مصرف مشترکین پس از نصب قطعه، نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش یافته است و این قطعات، در زمینه کاهش مصرف اثربخش بوده اند.
تا زمانیکه مشترکین به اندازه الگوی مصرف، آب برداشت کنند، افت فشار شبکه بسیار ناچیز خواهد بود به نحوی که تغییری نسبت به قبل احساس نخواهد شد. به محض اینکه میزان برداشت آب از حد مجاز بالاتر رفت، مشترک به قدری محدود می شود که همان دبی نرمال و الگوی مصرف را برداشت کند.
–
با افزایش هزینه های آب شهری و نگرانی اقتصادی خانواده ها، استفاده از تجهیزات بهینهساز مصرف به یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش هزینههای خانوار تبدیل شده است. شیر کنترل جریان خودکار طراحی شده توسط شرکت بهین انرژی سرداب کویر، یکی از مؤثرترین ابزارهایی است که بدون نیاز به تغییر در رفتار مصرفی افراد، به کاهش هزینههای ماهانه خانوارها کمک کرده و با کاهش مصرف ایجاد شده، منجر به صرفه جویی مالی ملموس برای مشترکین خواهد شد. این شیرآلات با تنظیم خودکار و پایدار دبی جریان آب، از مصرف بیرویه جلوگیری کرده و بهصورت مداوم حجم آب مصرفی را در سطحی بهینه نگه میدارد. به دلیل عملکرد مکانیکی و بدون وابستگی به برق یا سیستمهای پیچیده کنترلی و همچنین ساختار مهره ماسوره ای این قطعات، هیچگونه هزینه تعمیر و نگهداری مورد نیاز نمی باشد. نتیجه کاهش مصرف مشترکین، به شکل مستقیم در قبضهای ماهانه آب خانوارها قابل مشاهده است و در بلندمدت، به صرفهجویی مالی قابل توجهی منجر میشود. این ویژگی، شیر کنترلجریان خودکار را به یک سرمایهگذاری کوچک هوشمند با بازدهی اقتصادی بالا برای خانوارها تبدیل میکند.
–
در شرایطی که منابع آب تجدید پذیر در ایران با نرخ نگران کننده ای رو به کاهش هستند، استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف نظیر شیر کنترل جریان خودکار، از منظر زیست محیطی امری حیاتی محسوب می شود. این قطعات با هدف کاهش برداشت بیرویه از منابع آب سطحی و زیرزمینی و کمک به پایداری اکوسیستمهای آبی توسعه یافته است. کاهش مصرف آب با استفاده از این قطعه، به کاهش حجم فاضلاب تولیدی نیز منجر میشود. این امر فشار بر سیستمهای تصفیهخانه و منابع پذیرندهی فاضلاب (مانند رودخانهها و دریاچهها) را کاهش داده و با کاهش خطر آلودگی منابع طبیعی، به حفظ کیفیت منابع طبیعی کمک میکند. علاوه بر آن، در بسیاری از نقاط کشور که تأمین آب نیازمند صرف انرژی برای پمپاژ و تصفیه است، کاهش مصرف آب بهطور غیرمستقیم موجب صرفهجویی در مصرف انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانهای نظیر دی اکسید کربن نیز خواهد شد. این موضوع در ایران که بخش قابل توجهی از انرژی از منابع فسیلی تامین می شود، اهمیت بیشتری پیدا می کند. عملکرد این قطعات بصورت کاملا مکانیکی و بدون نیاز به برق و باطری می باشد. همچنین، این قطعه از مواد بادوام و قابل بازیافت تولید شده و به دلیل عمر طولانی، نیاز به تعویض مکرر نداشته و زباله صنعتی کمتری تولید میکند. بدین ترتیب، شیر کنترلجریان خودکار، راهکاری هوشمند برای حرکت بهسوی مصرف مسئولانه منابع و حفاظت از محیط زیست بهشمار میرود.
۴۳۲۲۰۲۶۸۰۹
۸۹
کشاورزی
تولید مواد نگهدارنده آب ، جهت کاهش میزان هدر رفت آب در کشاورزی ( آکواکیپر توژال)
با سلام و عرض ادب
شرکت دیاکو پارس شیمی یزد از سال ۱۳۹۷ با رویکرد تولید فیلتر های تصفیه پسابهای صنعتی آغاز به کار کرد. پس از مدتی به دلیل شرایط کم آبی و نبود شرایط آبی مناسب برای کشاورزی تصمیم گرفتیم سر ریز فناوری شرکت را روی تولید سوپر جاذبها متمرکز کنیم. بعد از مدت زیادی آزمون و خطا بالاخره پودر های نگهدارنده آب توژال ( زیر مجموعه برند دیاکو) در این شرکت تولید شد. اما هنوز کم کاستیهایی وجود داشت. در سال ۱۴۰۰ نمونه ی اولیه این محصول تولید شد که قابلیت کاهش تا ۵۰ درصد آب در کشاورزی را دارا بود…
نمونه تولید شده بر پایه پتاسیم قادر بود تا ظرفیت عملی جذب ۵۰۰ درصد آب مقطر و ۲۵۵ درصد محلول سدیم کلراید( با غلظت ۱۰۰ ppm) را محقق کند. و این دستاورد بزرگی برای شرکت محسوب می شد.
طبق آمار ۶۵ درصد آبی که برای کشاورزی مصرف مشود به دلیل روشهای غلط آبیاری هدر میرود ولی با استفاده از این محصول میزان خیلی زیادی از این هدر رفت جلوگیری میشود.
و همین کافیست تا به عظمت این پروژه پی ببریم.
در ادامه جزئیات پروژه را بیشتر توضیح خواهم داد…
آکوا کیپر موادی با ظرفیت بسیار بالای جذب آب هستند که وقتی به خاک یا بستر پرورش گیاه و درخت افزوده شوند، مقدار زیادی از آب و مواد معدنی را جذب میکنند و در ادامه به تدریج آب و مواد معدنی را در زمان نیاز در دسترس گیاه قرار میدهد. به این ترتیب موجب جلوگیری از هدر رفت آب آبیاری و بارندگی، افزایش فواصل آبیاری، جلوگیری از شستشوی کود و بسیاری از فواید دیگر برای کشاورزی میشوند. با استفاده از آکوا کیپر میتوان تا ۵۰ درصد اتلاف آب آبیاری را کاهش داد. آکوا کیپر میتواند برای انواع درختان مانند پسته، انار، توت، زیتون و زردآلو، انواع نهالها، کشت صیفی مانند خربزه و هندوانه، چمن، یونجه، ذرت، کشت گلخانهای، کشت هیدروپونیک و پرورش قارچ استفاده شود. ایران کشوری است کم آب و خشک؛ با این حال بیش از ۹۰% از آب مصرفی آن در بخش کشاورزی مصرف میشود و از مقدار یاد شده، حدود ۶۵ درصد به علت شیوههای غلط و روشهای ناکارآمد سنتی آبیاری هدر میرود. بنابراین استفاده از آکوا کیپر با کاهش میزان مصرف آب در کشاورزی و فضاهای سبز و افزایش بهره وری تولید محصول، در محقق کردن اهداف اقتصادی کشور میتواند بسیار مفید باشد.
مصرف توژال در کشاورزی و فضاهای سبز مزایای زیر را به همراه دارد:
کاهش مصرف آب و افزایش فواصل آبیاری:
استفاده بهینه از آب و کاهش هزینه آب و آبیاری (کاهش مصرف آب تا ۵۰ درصد): توژال در هر دو مورد کشت آبی و دیم پس از آبیاری یا بارش باران آبی را که در حالت عادی به عمق زمین نفوذ میکرده جذب کرده و به تدریج آب را آزاد و در اختیار گیاه قرار می دهد.
کاهش هدر رفتن و تبخیر آب از سطح خاک:
این مسئله به ویژه در رفع مشکل فواصل کوتاه آبیاری به دلیل هدر رفت آب در خاکهای شنی و مناطق گرم و خشک بسیار مفید است.
استفاده بهینه از کود و سموم شیمیایی (کاهش مصرف آب تا ۳۰ درصد) و پیشگیری از آلودگی آبهای زیر زمینی:
توژال با جذب کود و مواد غذایی از شسته شدن آنها و رفتن آن به عمق خاک در زمان آبیاری جلوگیری کرده و آنها را به تدریج همراه با آب آزاد میکند. علاوه بر آن محصولات حاصل از تجزیه توژال میتوانند به عنوان کود توسط گیاه مصرف شوند.
جلوگیری از تنشهای ناشی از نوسانات رطوبتی:
برای گیاهانی مانند ذرت، ذرت علوفهای، سؤیا، گندم و یونجه و کاهش تنش خشکی برای درختان پسته، توت و زیتون و …، این مسئله همچنین در رفع مشکل فضاهای سبز شهری که گاهاً به دلیل کمبود آب طراوت خود را از دست می دهند بسیار مفید است و همچنین میتواند موجب کاهش دفعات آبیاری در فضاهای سبز شهری گردد.
افزایش میزان هوادهی خاک و کنترل فرسایش خاک و جلوگیری از فشردگی خاک:
انقباض و تورم توژال در فرآیند جذب و دفع آب ضمن افزایش هوادهی موجب جلوگیری از فشرده شدن خاک میگردد. هوادهی خاک نقش بسیار مؤثری در فعالیت موجودات ریز فعال مفید زیر خاک دارد.
امکان کشت در سطوح شیبدار
ذخیره بارندگیهای پراکنده (افزایش عملکرد گندم دیم)
اصلاح و افزایش نفوذ پذیری خاک و ارتقای ساختمان خاک بدلیل افزایش چسبندگی بین خاکدانهها
امکان کشت در مناطق بیابانی و کمک به بیابانزدایی و تثبیت شنهای روان
بهینه سازی مصرف آب در گلخانهها (گل رز، خیار و گوجه فرنگی) و کشتهای هیدروپونیک و قارچ
پرورش و انتقال نهال با تلفات بسیار اندک: به ویژه برای زیتون و اکالیپتوس (کمتر از ۳ درصد)
ایجاد کشاورزی پایدار
• افزایش درآمد و بازدهی تولید:
توژال با افزایش کیفیت محصولات تولیدی و همچنین کاهش هزینه مصرف آب و کود، جلوگیری از فرسایش و فشردگی خاک و … سبب افزایش بازده درآمد و بازدهی تولید می گردد.
این محصول روی عملکرد کیفی و کمی محصول تاثیری ندارد بلکه تمرکز ما روی صرفه جویی در مصرف آب در حیطه کشاورزی است. پس ما نمیتوانیم ادعا کنیم که با استفاده از پودرهای توژال میزان کمی یا کیفی محصول تغییری میکند اما….
زمانی که فواصل آبیاری بیشتر شود و میزان آبی که بدون هیچ عایدی خاصی در خاک فرو میرود و جذب ریشه گیاه نمیشود را در نظر بگبریم، میبینیم که از لحاظ اقتصادی استفاده از توژال بسیار بسیار به صرفه هست چون که در این شرایط کم آبی موجود باعث کاهش حد اقل ۵۰ درصدی مصرف آب میشود.
پودرهای توژال با سیو کردن آب در درون خود و رهایش تدریجی آن باعث کاهش هدر رفت آب و تزریق به اندازه و ملایم تمام آبی است که به گیاه داده میشود و دیگر خبری از فرو رفتن آب در زمین نیست پس احتیاجی به آبیاری زیاد و افراطی نیست فقط با مقدار اندکی آب ( به همان اندازه که ریشه توان جذب دارد) میتوان همان نتیجه آبیاری غرقابی را گرفت.
نمونه اولیه تولید شده و آنالیز های صورت گرفته روی آن نیز در ادامه خدمتتان ارائه میگردد.
از این محصول میتوان در کشت گلخانه ای و کاشت درخت و گیاهان و حتی چمن استفاده کرد. در ادامه چند نمونه از محصولات کشاورزی که قابلیت کشت با توژال را داند خدمتتان معرفی میگردد:
درخت درختان میوه انار، پسته، توت، زیتون و …
فضای سبز چنار، اقاقیا، کاج، سرو نقرهای، چمن، ارغوان، برگ نو و …
گیاه محصولات زراعی ذرت، ذرت علوفهای، سؤیا، گندم، جو، یونجه و …
صیفیجات خیار، خربزه، هندوانه و ….
کشت گلخانهای گل رز، خیار، گوجه فرنگی، گیاهان دارویی و …
فضای سبز چمن، گلهای زینتی
مقدار مصرف توژال برای هر هکتار زمین زراعی برای چند نمونه محصول استفاده شده
گیاه گندم و جو یونجه ذرت علوفهای چغندر قند سیب زمینی
توژال در هکتار (کیلوگرم) ۳۰-۲۵ ۷۵-۱۰۰ ۷۵-۱۰۰ ۵۵ ۵۰-۳۰
توجه شود که مقدار مصرف توژال به ویژه در زراعت و باغات بر حسب نوع خاک، آب، گیاه و اقلیم منطقه تا حدودی متغیر است. در همه موارد باید ابتدا حداقل ۲ مرتبه آبیاری منظم انجام شده و سپس مدت زمان فاصله بین دورههای آبیاری افزایش یابد.
همانطور که در بالا توضیح داده شد از این محصول میتوان برای کاشت درختان میوه دار، فضای سبز ، محصولات زراعی، صیفی جات و مخصوصا کشت گلخانه ای استفاده کرد.
توژال برای مصارف کشاورزی، پلیمری آنیونی پایه پتاسیم هست که محصول یاد شده از نظر عملکرد با تمامی نمونههای خارجی تولید شده نه تنها قابل رقابت بوده، بلکه در بسیاری از ویژگیها نسبت آنها ارجحیت دارد. مهمترین مزیت توژال عدم استفاده از هرگونه ماده شیمیایی شبکهای کننده و حلالهای آلی در تهیه آن و بنابراین عاری بودن از مواد سمی و مونومرهای زیانبار است.
تکنولوژی تولید این محصول فعلا در اختیار شرکت دیاکو پارس شیمی یزد می باشد.
این شرکت آماده هر گونه همکاری برای تولید انبوه محصول و تسهیل شرایط برای در دسترس قرار گرفتن محصول برای کشاورزان می باشد.
اگر منظور از بهره برداران، کشاورزان و گلخانه داران هست، شرکت دیاکو پارس شیمی یزد آمادگی خود را جهت در اختیار قرار دادن نمونه محصول تولید شده به کشاورزان جهت تست محصول اعلام میدارد.
نتایج آزمون مواد خدمتتان ارائه میگردد:
نتایج مشخصات ردیف
پودر سفید رنگ ظاهر
کمتر از ۵ درصد رطوبت
ندارد بو
ندارد سمیت
8/۰ چگالی توده ای متوسط(g/cm3)
7-۶ PH محلول آبی
400-۲۰۰ اندازه ذرات (میکرومتر)
7-۶ حداکثر پایداری در خاک (سال)
500 ظرفیت عملی جذب آب مقطر(درصد)
255 ظرفیت عملی جذب محلول سدیم کلراید با غلظت 1000ppm
190 ظرفیت عملی جذب در خاک تحت فشار ۲۲۰۰ پاسکال
20-۱۵ زمان رسیدن به ۶۰ درصد جذب (دقیقه)
سازگار سازگاری با محیط زیست
نتایج آزمون در بالا اعلام شد
فقط نمونه اولیه محصول تولید شده و هنوز پیگیری های لازم جهت دریافت مجوز انجام نشده است.
۲۸۴۶۱۶۳۳۴۹
۹۰
کشاورزی
راه اندازی اکوموزه آب در شهر تاریخی سمنان
بسمه تعالی
“و ما از آب هر چیز را زنده گرداندیم.” سوره انبیاء، آیه ۳۰
شهرداری سمنان همواره به تامین زیرساخت های لازم برای انجام پژوهش های کاربردی فرآیند توسعه پایدارشهری همچنین جلب توجه مستمر عموم مردم و مسئولین محترم به مسائل راهبردی مربوط به آب مورد نیاز در شهر تاکید می نماید. در این راستا پیگیری موضوع معرفی، صیانت، و بهره برداری از ظرفیت های غنی فرهنگی- تاریخی و تولیدی با قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال مرتبط با نظام مردم نهاد تقسیم آب رودخانه سمنان که به عنوان عاملی بنیادین دارای قوت و فرصت ساز وابسته به هویت جمعی شهروندان می باشد، مبنای انجام مطالعات منظر فرهنگی همچنین منظر کشاورزی در محدوده شهر تاریخی و به صورت ابتکاری و خلاقانه تعریف اکو(بوم) موزه آب در سمنان و ایجاد و راه اندازی مرکز پژوهشی اکوموزه آب سمنان گردیده است.
توضیح این که جدیدترین نگاه موزه ای توجه به مفهوم اکوموزه است. اصلی ترین وظیفه اکوموزه حفظ و صیانت موضوع دربرگیرنده خود است. اشیاء و مدارک مربوط به هر منطقه از کالبد خود کنده نخواهند شد تا به صورت منفرد و دورافتاده از اصل خویش در قفسه های موزه ها جای بگیرند. اکوموزه، موزه ای است که بر هویت مکانی متمرکز است و به طورکلی بر پایه مشارکت مردمی شکل می گیرد و هدف آن افزایش رفاه و توسعه جامعه محلی است. توسعه اکوموزه راهی برای ارتباط بین جامعه، حفظ طبیعت، فرهنگ، گردشگری و به مردم سالاری کمک می کند.
در اکوموزه سمنان، “مکان” قلمرو سرزمینی است که با محوریت حضور و بروز آب رودخانه سمنان از کوه چندران در شمال شهر را تا دامنه کویر در جنوب شهر در بر می گیرد و افراد در آن زندگی می کنند. “اشیاء”، میراث طبیعی، فرهنگی و صنعتی و باغستان های تاریخی شهر و “مردم”، موزه داران، بازدیدکنندگان و ساکنین آن هستند.
در واقع پدیده های موزه ای اکوموزه سمنان که وابستگی بنیادین با نظام مردم نهاد تقسیم و فرهنگ بهره برداری آب دارند، یادمان گروهی این مردم در زیستگاه شان است که شامل تمامی جنبه های میراث فرهنگی ملموس( باغستان های شهر تاریخی، سایت های باستان شناسی، اشیاء، بناها و محیط طبیعی) و میراث فرهنگی ناملموس( انواع شیوه های کشاورزی، وقف، فرهنگ عامه، زبان، سنت های شفاهی) ایشان است.
اکوموزه سمنان شامل بخش های زیر است:محدوده طبیعی و مصنوع شامل کوه چندران، حوضه آبریز رودخانه سمنان، پهنه شهر تاریخی و توسعه یافته سمنان، روستاهای جنوب شهر تا حاشیه کویر، قلمرو اکوموزه سمنان را رقم می زند.
1- آثار و شاخصه های طبیعی و انسان ساخت به ویژه باغ محله های زاوغان، کوشمغان، کدیور، ناسار و اسفنجان، لتیبار و شاهجوی که اکوموزه سعی در معرفی آن ها دارد همراه با فرهنگ کشت و کار و آئینی موثر و جاری در نظام سنتی تقسیم آب رودخانه سمنان که پدیده های موزه ای هستند.
2- مرکزی که در آن رهبری اکوموزه انجام می گیرد و مشخصات منطقه را به علاقمندان ارائه می دهد(مرکز مدیریت اکوموزه و راهنمای بازدیدکنندگان)، مرکز پژوهشی اکوموزه آب سمنان
3- مسیرهایی که راه دسترسی به این شاخصه ها را مشخص می کند به عنوان مسیرهای گردش در اکوموزه سمنان مشخص می باشند.
4- راه هائی که به مرکز پژوهشی اکوموزه آب سمنان وصل می شوند، شبکه ای است که ارتباط بین مجموعه را با شاخصه های مربوط ممکن می کند.
تحقق کارکردهای متنوع و پیش بینی شده مورد انتظار از مرکز پژوهشی اکوموزه آب سمنان در کلیه زمینه های مربوط از جمله آموزش، شناخت، گردآوری، نگهداری و معرفی اسناد ارزشمند و با هویت مربوط همچنین تعریف و برگزاری مستمر رویدادهای متنوع فرهنگی و هنری در ارتباط با آب قابل ذکر است. از جمله اجرای ۵۸ برنامه باغگشت با حضور عموم مردم در مسیرهای باغ راهی و برگزاری نمایشگاه و کارگاه های آموزشی در نوروز ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ به مناسبت روز جهانی آب و نیز همراهی هنرمندان مستندساز علاقه مند برای تولید آثار هنری در فضای اکوموزه آب و بازدیدهای مستمر کودکان، نوجوانان، دانشجویان و گردشگران با تاکید بر بحران کمی و کیفی آب در شهرها و افزایش حساسیت های اجتماعی ایشان برای مشارکت در کاهش بحران های ناشی از عدم بهره برداری صحیح و بهینه آب از جمله اقدامات انجام شده و جاری در راستای اهداف توسعه پایدار شهری می باشند.
این امر موجب رونق بافت های مستعد کشاورزی شهری و باعث اشتغال و تولید بیشتر در شهر گردیده و در ارتباتط با اهداف چشم انداز برنامه راهبردی وعملیاتی شهرداری سمنان به ویژه توسعه گردشگری شهری و رونق اقتصاد شهری امکان ایجاد درآمدهای پایدار و تقویت زیرساخت پدافند غیر عامل امنیت غذائی و خودکفائی نسبی را برای ساکنان مهیا می نماید. در ضمن دانش بومی کشاورزی با در معرض دید و بازدید صاحبنظران و گردشگران با تجربه می تواند به تجهیزات و فن آوری های نوین متصل گردد و بدین طریق از هدررفت آب جلوگیری نمود و بهره وری تولید را افزایش داد.
در شهر تاریخی سمنان در همجواری کویر، وجود و حفظ و ارتقاء عملکرد کشاورزی در باغستان های هویت مند آن با محوریت بهره برداران آب و مشارکت ساکنان اکوموزه آب سمنان ضمن تامین بخشی از سرانه فضای سبز و تلطیف فضاهای شهری زیست پذیری و تاب آوری را تقویت می کند و در راستای توسعه پایدار شهری یاریگر است.
۷۷۷۳۷۱۵۲۴۷
۹۱
شرب و بهداشت
گلدان اجرزیستی
باسلام اینجانب با تحقیق ومطالعه به این رسیدم که بهترین مدل برای مدیریت مصرف آب توجه به شعار جهانی کم مصرف کنیم درست مصرف کنیم بازیافت کنیم باتمرکزباقانون مدیریت تفکیک پسماندخشک ازمبداباسمبل ونماداجرزیستی با اولویت وتمرکزبراگاهی-انگیزه-اقدام توسط اینجانب واعتمادوواگذاری به جامعه ارزشمندفرهنگی ودانش آموزی که بصورت عملیاتی طی ۳۱ماه توانستیم بصورت پروژه محوردر۶۰دبستان گرمسارحدود۷۰۰اجرزیستی تهیه نماییم وباهمکاری فنی و حرفه در قالب پیگیری زنجیره ارزش حدود۴۰گلدان آجرزیستی تهیه وبالوگوونام مدرسه و معلم ودانش اموزواسپانسروحامی مالی به مدیران ارجمند مرتبط درترازملی,منطقه ای ومحلی تقدیم نماییم
هرگلدان آجرزیستی متشکل از ۸اجرزیستی میباشد؛ که درهرآجرزیستی که یک ظرف یک ونیم لیتری نوشابه که درون آن باخردکردن پوست چیپس و پفک و ماکارونی وخوراکی بچه ها(چیزهایی که بازیافت نمیشود)متراکم میگردد به گونه ای که پس ازپرشدن وقتی زیرپاقراردهیم غرنشودوبعنوان نماد تفکیک پسماندخشک ازمبدا توسط دانش آموزان پایه ابتدایی با مشارکت وتعاون و همکاری معلمین و مدیران ارجمندتهیه میگرددبامساعدت و طراحی توسط هنرمندان فنی و حرفه ای به یک گلدان آجرزیستی تبدیل میگردد.
بارویکراگاهی،انگیزه و اقدام توسط یکی از ارکان خانواده(دانش آموز) که در مرحله بسیارارزشمندیادگیری میباشدوکمک بهترین آموزش دهنده در این سن که معلمین ارجمندهستندوباتعاون و همکاری ومحوریت شرکت تعاونی توسعه وعمران غدیروشعارجهانی کم مصرف کنیم،درست مصرف کنیم،بازیافت کنیم
تلاش کردیم باشناخت لازم ازاب مجازی به گونه ای عمل نماییم که بصورت زماندارعلاوه بر کاهش پسماندواثرات مثبت بهداشتی ،سبب کاهش مصرف در همه عرصه هاوخصوصاتبعات مثبت کاهش مصرف آب مجازی رامترتب میگرددمثالی زده میشود
درفرایندتولیدیک برگ آ۴حدودیک لیتراب مصرف میشود
درفرایندتولیدیک کیلوگرم سیب زمینی ۱۱۲لیتراب مصرف میگردد و….حال با آگاهی و انگیزه لازم میتوان درهرمنزل سیب زمینی به مقدارموردنیازتهیه نمودواثرکاهش مصرف خودراباعقل وشرع نیز سازگار است بصورت ملموس درکاهش مصرف آب دیددراین موضوع بصورت روزانه آگاهی مناسبت به مصرف آب مجازی افزایش می یابدوضمن توجه به این آگاهی ،انگیزه جهت مدیریت مصرف وبالتبع آن تکمیل زنجیره ارزش جهت اقدام لازم برای کاهش مصرف آب مجازی رادرپی داردحال متوجه میشویم که باتمرکزبرشعارجهانی سه گانه فوق وباتمرکزبرتفکیک پسماندمامیتوانیم تاحدود۳۰درصددراب شرب،صنعت و کشاورزی صرفه جویی نماییم
آموزش آموزش آموزش رسانه راهکارماست یاعلی
همه فرایندفوق درمبحث آب خاکستری وشیربن قابل لمس است و میتوان دربحث بلزچرخانی اقدام لازم رادربحث آگاهی و انگیزه انجام داد
آموزش
اموزش
اگر به شعار جهانی سه گانه فوق توجه وتمرکزبرتفکیک پسماندخشک ازمبداداشته باشیم تاحدود۳۰تا۵۰درصدمیتوانیم در بخش شرب،صنعت و کشاورزی صرفه جویی داشته باشیم
مطالب فوق عیناساری وجاری در این بخش میباشد
با آگاهی و انگیزه و اقدام ومحوریت آموزش میتوان به نتیجه رسید
با توضیحات بالا این موضوع اثرقابل ملاحظه ای دراقتصادخانوارداردکه مبلغ آنرا هم به روزوریزمیتوان براوردکرد
درمسیراگاهی و انگیزه و اقدام در پیگیری شعارسه گانه فوق وتمرکزبرتفکیک پسماندخشک ازمبدا آجرزیستی وگلدان آجرزیستی و محصولات دیگرمیتواندطرح های نوآورانه باشد
این طرح کاملا درراستای استانداردهای محیط زیستی خصوصادربحث پیگیری قانون مدیریت پسماندمیباشدمصوب سال۱۳۸۳
۱۱۰۳۰۹۴۸۹۱
۹۲
شرب و بهداشت
گلدان اجرزیستی
باسلام اینجانب با تحقیق ومطالعه به این رسیدم که بهترین مدل برای مدیریت مصرف آب توجه به شعار جهانی کم مصرف کنیم درست مصرف کنیم بازیافت کنیم باتمرکزباقانون مدیریت تفکیک پسماندخشک ازمبداباسمبل ونماداجرزیستی با اولویت وتمرکزبراگاهی-انگیزه-اقدام توسط اینجانب واعتمادوواگذاری به جامعه ارزشمندفرهنگی ودانش آموزی که بصورت عملیاتی طی ۳۱ماه توانستیم بصورت پروژه محوردر۶۰دبستان گرمسارحدود۷۰۰اجرزیستی تهیه نماییم وباهمکاری فنی و حرفه در قالب پیگیری زنجیره ارزش حدود۴۰گلدان آجرزیستی تهیه وبالوگوونام مدرسه و معلم ودانش اموزواسپانسروحامی مالی به مدیران ارجمند مرتبط درترازملی,منطقه ای ومحلی تقدیم نماییم
هرگلدان آجرزیستی متشکل از ۸اجرزیستی میباشد؛ که درهرآجرزیستی که یک ظرف یک ونیم لیتری نوشابه که درون آن باخردکردن پوست چیپس و پفک و ماکارونی وخوراکی بچه ها(چیزهایی که بازیافت نمیشود)متراکم میگردد به گونه ای که پس ازپرشدن وقتی زیرپاقراردهیم غرنشودوبعنوان نماد تفکیک پسماندخشک ازمبدا توسط دانش آموزان پایه ابتدایی با مشارکت وتعاون و همکاری معلمین و مدیران ارجمندتهیه میگرددبامساعدت و طراحی توسط هنرمندان فنی و حرفه ای به یک گلدان آجرزیستی تبدیل میگردد.
بارویکراگاهی،انگیزه و اقدام توسط یکی از ارکان خانواده(دانش آموز) که در مرحله بسیارارزشمندیادگیری میباشدوکمک بهترین آموزش دهنده در این سن که معلمین ارجمندهستندوباتعاون و همکاری ومحوریت شرکت تعاونی توسعه وعمران غدیروشعارجهانی کم مصرف کنیم،درست مصرف کنیم،بازیافت کنیم
تلاش کردیم باشناخت لازم ازاب مجازی به گونه ای عمل نماییم که بصورت زماندارعلاوه بر کاهش پسماندواثرات مثبت بهداشتی ،سبب کاهش مصرف در همه عرصه هاوخصوصاتبعات مثبت کاهش مصرف آب مجازی رامترتب میگرددمثالی زده میشود
درفرایندتولیدیک برگ آ۴حدودیک لیتراب مصرف میشود
درفرایندتولیدیک کیلوگرم سیب زمینی ۱۱۲لیتراب مصرف میگردد و….حال با آگاهی و انگیزه لازم میتوان درهرمنزل سیب زمینی به مقدارموردنیازتهیه نمودواثرکاهش مصرف خودراباعقل وشرع نیز سازگار است بصورت ملموس درکاهش مصرف آب دیددراین موضوع بصورت روزانه آگاهی مناسبت به مصرف آب مجازی افزایش می یابدوضمن توجه به این آگاهی ،انگیزه جهت مدیریت مصرف وبالتبع آن تکمیل زنجیره ارزش جهت اقدام لازم برای کاهش مصرف آب مجازی رادرپی داردحال متوجه میشویم که باتمرکزبرشعارجهانی سه گانه فوق وباتمرکزبرتفکیک پسماندمامیتوانیم تاحدود۳۰درصددراب شرب،صنعت و کشاورزی صرفه جویی نماییم
آموزش آموزش آموزش رسانه راهکارماست یاعلی
همه فرایندفوق درمبحث آب خاکستری وشیربن قابل لمس است و میتوان دربحث بلزچرخانی اقدام لازم رادربحث آگاهی و انگیزه انجام داد
آموزش
اموزش
اگر به شعار جهانی سه گانه فوق توجه وتمرکزبرتفکیک پسماندخشک ازمبداداشته باشیم تاحدود۳۰تا۵۰درصدمیتوانیم در بخش شرب،صنعت و کشاورزی صرفه جویی داشته باشیم
مطالب فوق عیناساری وجاری در این بخش میباشد
با آگاهی و انگیزه و اقدام ومحوریت آموزش میتوان به نتیجه رسید
با توضیحات بالا این موضوع اثرقابل ملاحظه ای دراقتصادخانوارداردکه مبلغ آنرا هم به روزوریزمیتوان براوردکرد
درمسیراگاهی و انگیزه و اقدام در پیگیری شعارسه گانه فوق وتمرکزبرتفکیک پسماندخشک ازمبدا آجرزیستی وگلدان آجرزیستی و محصولات دیگرمیتواندطرح های نوآورانه باشد
این طرح کاملا درراستای استانداردهای محیط زیستی خصوصادربحث پیگیری قانون مدیریت پسماندمیباشدمصوب سال۱۳۸۳
۷۶۶۱۷۵۵۰۹۲
۹۳
کشاورزی
طراحی داربستهای لیفی جهت استخصال آب از مه
این طرح با هدف بررسی قابلیت به کارگیری ساختارهای مختلف لیفی به عنوان ساختار جمعآوری کننده مه و طراحی داربست نهایی استحصال آب از مه انجام شده است. از این رو در مرحله اول، آزمایشاتی به منظور انتخاب بهترین ساختار لیفی از میان ساختارهای الیافی موجود، انجام گرفت. پس از آن ساختارهای انتخاب شده بر اساس آزمایشات مرحله قبل، از نظر میزان دریافت قطرات، مدت زمان لازم برای سقوط اولین قطره و میزان آب باقی مانده بر روی سطح پارچه پس از پایان آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفتند. میزان آب جمعآوری شده بیانگر راندمان دریافت قطرات توسط ساختار تجمیع کننده مه است و زمان سقوط اولین قطره، معیاری از آغاز فرایند جمعآوری مه محسوب میشود. کوتاهتر بودن این زمان، به معنای دستیابی سریع تر به حالت پایا بوده و بیانگر آن است که در شرایط وقوع پدیده مه در بازههای زمانی کوتاه، نیز امکان بهرهبرداری از این سامانه وجود دارد. در فاز دوم، ابتدا آزمایش با نمونههایی در ابعاد بزرگتر و در شرایط شبیهسازی شده با محیط طبیعی انجام گرفت. در این مرحله چارچوب نگه دارنده ساختار الیافی در ابعاد بزرگ طراحی و ساخته شد و برای تامین قطرات مه مورد نیاز در حجم زیاد، دستگاه رطوبت ساز با ظرفیت تولید قطره بیشتر در مقایسه با مرحله اول، تهیه و به کار گرفته شد. سپس نمونههایی که در مرحله اول کارآیی بهتری از خود نشان داده بودند، در مقیاس بزرگتر مورد آزمایش قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از این مرحله و مرحله اول، نمونه نهایی برای آزمایش در شرایط واقعی میدان انتخاب شد. در نهایت ساختار در شرایط محیطی واقعی در منطقه فیلبند استان مازندران مورد آزمایش قرار گرفت.همچنین در این مرحله برای نخستین بار، ساختارهای برید به منظور جمعآوری آب از مه طراحی و جمعآوری آب توسط ساختار برید به عنوان یک نوآوری در ساختارهای الیافی جمعآوری کننده مه ارائه گردید.
با تغییر در شرایط اقلیمی زمین، بحران آب یکی از مشکلات اساسی بشر در سالهای اخیر به شمار میرود. به طوری که بر اساس گزارشات سازمان ملل در سال ۲۰۲۳ بیش از ۷۰۰ میلیون نفر در ۴۳ کشور جهان با مشکل کم آبی مواجه بودهاند. غلبه بر این بحران که اغلب کشورهای در حال توسعه و دارای کمبود امکانات با آن مواجه هستند، نیازمند راه حلهای نوآورانه است. از جمله این روشها میتوان به جمعآوری مه توسط جانوران و گیاهان ساکن نواحی کم بارش با وقوع پدیده مه زیاد اشاره کرد. این موجودات از آغاز خلقتشان، قطرات آب موجود در جریان مه را برای تامین آب مورد نیاز خود به کار گرفتهاند. گاه انسانها نیز در تامین بخشی از آب مورد نیاز خود با این موجودات شریک شدهاند. به عنوان مثال ساکنان جزایر قناری آب جمعآوری شده بر روی برگ درختان، پس از وقوع پدیده مه را جمعآوری و مورد استفاده قرار میدادند. همچنین بومیان ساکن سرزمین فلسطین، جبل الطارق و پرو دیوارهای لانه زنبوری را در اطراف باغهای خود به کار میگرفتند تا عبور جریان مه به راحتی انجام گیرد و قطرات بیشتری توسط گیاهان دریافت شود و از این راه آب بیشتری را جمعآوری کنند. منبع عظیم آب موجود در مه و کیفیت آب حاصل از آن، در سالهای اخیر سبب گردید که شبکههای جمعآوری کننده مه برای جداسازی قطرات آب موجود در مه و تامین آب در نواحی که دسترسی به منابع متداول آب محدود است مورد استفاده قرار گیرد.
اگرچه استحصال آب از مه، فرآیندی فصلی محسوب میشود، ولیکن در سالهای اخیر به عنوان یک منبع موقت در تامین آب که نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی در برخی از مناطق داشته، مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. طراحی ساختارهای جمعآوری کننده مه به عنوان موضوعی مشترک بین رشتههای مهندسی و محیط زیست تبدیل شده است. این موضوع سبب افزایش چشمگیر تحقیقات انجام شده در این زمینه در سالهای اخیر شده است و پروژههای مختلفی در سراسر دنیا به بهرهبرداری رسیده است.
یکی از دلایل عمده گسترش به کارگیری سامانههای جمعآوری مه در نقاط مختلف جهان، هزینههای اندک بهرهبرداری در مقایسه با سایر روشهای تامین آب مانند روش فیلتراسیون، اسمز معکوس و … است. زیرا تجهیزات به کار گرفته شده در این روش هزینه چندانی ندارد و انرژی مورد نیاز برای جمعآوری قطرات نیز از طریق نیروی باد تأمین میشود، علاوه بر آن آب حاصل از این روش در بیشتر موارد استاندارهای تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی برای آب آشامیدنی را برآورده میسازد. ولیکن یکی از بزرگترین چالشهای پیشروی سامانههای استحصال آب از مه، راندمان جمعآوری کم این سامانهها و آسیبدیدگی و از هم گسیختگی ساختار لیفی در اثر وزش بادهای شدید است. این عوامل بهرهبرداری از این ساختارها را با مشکل مواجه ساخته است. از این رو در طراحی بهینه ساختارهای لیفی، ارتقای خصوصیات ساختاری به منظور افزایش راندمان و استحکام، مورد توجه بسیاری از محققین علوم مهندسی قرار گرفته است.
در این طرح با بهرهگیری از ساختارهای متداول از جمله پارچه راشل و ارائه یک ساختار جدید با استفاده از فرآیند بریدینگ (قیطانبافی) و بهینه سازی ساختار بافت، میتوان افزایش راندمان دریافت و انتقال قطرات آب توسط داربستهای استحصال آب از مه را شاهد بود. ساختار برید را میتوان یکی از ساختارهای لیفی مناسب دانست که با طراحی مناسب میتواند ویژگیهای منحصر به فردی در جمعآوری قطرات مه ایجاد نماید. با توجه به اینکه، ساختار برید میتواند به صورت ساختاری تو خالی تولید شود، قابلیت مناسبی در دریافت و ذخیره سازی قطرات آب دارد و با طراحی مناسب آن از نظر زوایای قرارگیری نخها (زاویه برید) و به کارگیری الیاف آبدوست و آبگریز در ساختار، میتوان قطرات آب دریافت شده را به سمت داخل برید هدایت کرد و از ورود مجدد قطرات به جریان مه و تبخیر آن جلوگیری کرد. در این حالت سطح رویی ساختار برید نقش دریافت قطرات و مجرای داخلی آن، نقش ذخیرهسازی و هدایت آب را بر عهده خواهد داشت. در واقع مجرای داخلی برید به صورت کانالی برای انتقال آب جمعآوری شده عمل میکند. این ویژگی ساختار برید در زمینه علوم پزشکی نیز به کار گرفته میشود.
نکته حائز اهمیت در به کارگیری ساختار برید در جمعآوری قطرات مه، بهینهسازی این ساختار از نقطه نظر قطر برید، نحوه قرارگیری الیاف، ظرافت و فواصل الیاف به کار گرفته شده در ساختار و ترکیب ساختارهای آبدوست و آبگریز است. همچنین بر اساس مطالعات انجام شده، پیشبینی میشود که به کارگیری الیاف آبدوست در این ساختار میتواند نقش موثری در افزایش راندمان جمعآوری مه در این ساختارها داشته باشد.
آب جمعآوری شده حاصل از این روش با توجه به قابل شرب بودن و نداشتن نیاز به تصفیه، میتواند برای مصارف خانگی و همچنین کشاورزی استفاده گردد. هزینه احداث ساختار مذکور در این طرح به ازای هر متر مربع ۱-۲ میلیون تومان تخمین زده میشود. ادغام آن با روش آبیاری قطرهای، میتواند روش بسیار موثری در کاهش مصرف آب و همچنین هزینه انتقال آب خصوصا به مناطق مرتفع و صعب العبور گردد.
محدودیتی وجود ندارد و بستگی به شرایط محیطی و میزان نیاز به آب منطقه دارد.
استحصال آب از مه امروزه توسط توریهای متداول از نوع راشل و سایر توریهای فلزی صورت میگیرد و با توجه به راندمان دریافت و انتقال آب نسبتا پایین آن، بیشتر در کشورهایی با رطوبتهای بسیار بالا همچون شیلی و پرو و … مورد استفاده قرار میگیرد و به همین دلیل در کشور ایران نتوانسته چندان موفق ظاهر شود. در این طرح همانگونه که اشاره گردید، ساختار استوانهای معرفی شده راندمان دریافت و انتقال بهتری از ساختارهای متداول دارد و با بهینهسازی آن بر اساس اشرایط اقلیمی کشور، قابلیت استفاده از این سازه را در شرایط آب و هوایی ایران میسر میسازد.
فرآیند استحصال آب از مه و رطوبت هوا یقینا یک منبع جایگزین برای تهیه آب شرب نبوده لیکن می تواند در مناطق مستعد، مکمل بسیاری مناسبی برای جبران کمبودها باشد. از این طرح میتوان در تمامی مناطق به اصطلاح مهخیز و با درجه رطوبت بالا و حرارت نسبتا پایین استفاده نمود. در این طرح نیازی به مصرف هیچگونه انرژی برای استحصال آب نبوده و تمام فرایند با استفاده از نیروهای طبیعی از جمله رطوبت و انرژی حاصل از جریان هوا صورت میگیرد و از این جهت اثر سویی بر محیط زیست ندارد.
۳۲۵۳۱۸۰۱۰۰
۹۴
صنعت و خدمات
۷۰% کاهش مصرف و بازیابی آب با استفاده از دستگاه فیلتر پرس (طرح آبگیری از باطله)
شرکت صنعتی معدنی پایا فولاد کویر یزد برای صرفهجویی در آب مصرفی کارخانه، به دلیل قرار گیری در منطقه کویری و کمآب، قصد استفاده مجدد از آب خروجی کارخانه (باطله حاصل از تولید) را دارد. باطله حاصل از تولید محصول حاوی آب و جامدات و مواد معدنی است که به سمت سد باطه میرود. قبل از ورود به سد باطله در بخش Dewatering Tailing کارخانه، وارد دستگاه فیلتر پرس میشود. فیلتر پرس در زمینی به مساحت حدوداً ۲.۵ هکتار در نزدیکی سد باطله قرار گرفته است.
سیاست کلی شرکت پایا فولاد کویر یزد بر کاهش مصرف آب و بازیابی حداکثری است. این فرایند در زمان تولید، ابتدا در تیکنر و سپس در قسمت فیلتر پرس صورت میگیرد که در تیکنر با استفاده کردن فلوکولانت، جامدات را در
آب تهنشین کرده و آنها با مقداری آب به سمت Dewatering Tailing هدایت میکند. این فرآیند موجب کاهش مصرف آب شده و بازیابی آن را تا %۷۰ افزایش میدهد.
باطله حاصل از جدایش مغناطیسی خشک است که خوراک ورودی به خطوط خردایش آسیاب گلولهای میباشد و به نام باطله خشک نامیده میشود که از پسماندهای تولیدی در فاز بهرهبرداری میباشد.
باطله حاصل از فرآوری مستقیم از فیلترپرس پس از دو مرحله آبگیری (تیکنر و فیلتر پرس در کارخانه آبگیری) با میزان رطوبت ۲۰ درصد وارد محل سد باطله میشود که به دلیل سرعت تبخیر بالا در منطقه، رطوبت آن تا حد
زیادی تبخیر میشود. ایجاد باطله خشک با درصد آب کمتر، علاو بر صرفهجویی ، یکی از راههای کاهش خطرات احتمالی آلودگی محیط زیست و کاهش سایر مشکلات نگهداری باطله است که به همین منظور در این طرح از فیلتر
پرس و تیکنر جهت آبگیری باطله استفاده شده است. با توجه به نوع عملیات فرآوری که به صورت مغناطیسی میباشد، بدیهی است که ترکیب باطله کارخانه فرآوری سنگ آهن ترکیب کانسنگ ورودی به کارخانه (خاک و آب) و فاقد ادیتیو و مواد شیمیایی خواهد بود.
علاوه بر صرفهجویی در مصرف آب با استفاده از فیلتر پرس موجب میشود که زمینهای اختصاص داده شده برای سد باطله نیز کاهش یابد.
دستگاه فیلتر پرس به منظور جداسازی مایع و جامدات از یکدیگر تحت فشار زیاد طراحی و تولید شده است.
این دستگاه در مقیاسهای صنعتی و نیمهصنعتی تولید میشود که توانایی و کارکرد هر کدام متفاوت میباشد.
دستگاه فیلتر پرس شامل بخشهای مختلفی مانند پمپ، فیتینگ، الکتر وموتور، پمپ هیدرولیک، جک هیدورلیک، کنترل پنل، تابلو برق، پارچه فیلتراسیون و صفحات متحرک میباشد که توانایی جداسازی جامدات دوغابهای
صنعتی را دارد. مواد جامد جداسازیشده از این دوغابهای صنعتی به شکل کیک اسفنجی از دستگاه خارج شده و در صنایع مرتبط مورد استفاده قرار میگیرند.
فیلترهای موجود در ساختار دستگاه فیلتر فشاری، در هنگام اعمال فشار از سمت جک هیدرولیکی یا از دست اپراتور، عملیات جداسازی مواد جامد از مایع را انجام میدهد. طبیعتاً دستگاههایی که از جک هیدرولیکی استفاده میکنند،
به دلیل اعمال فشار بیشتر بازدهی بالاتری دارند. جکهای هیدورلیک با در نظر گرفتن اندازه پارچههای فیلتر و همچنین ابعاد دستگاه، اندازه و توان های مختلفی دارند.
معرفی طرح آبگیری از باطله
دستگاه فیلتر پرس به منظور جداسازی مایع و جامدات از یکدیگر تحت فشار زیاد طراحی و تولید شده است. این دستگاه در مقیاسهای صنعتی و نیمهصنعتی تولید میشود که توانایی و کارکرد هرکدام متفاوت میباشد.دستگاه فیلتر پرس شامل بخشهای مختلفی مانند پمپ، فیتینگ، الکت روموتور، پمپ هیدرولیک، جک هیدورلیک، کنترل پنل، تابلو برق، پارچه فیلتراسیون و صفحات متحرک میباشد که توانایی جداسازی جامدات دوغابهای صنعتی را دارد. مواد جامد جداسازی شده از این دوغابهای صنعتی به شکل کیک اسفنجی از دستگاه خارج شده و در صنایع مرتبط مورد استفاده قرار میگیرند.
فیلترهای موجود در ساختار دستگاه فیلتر فشاری، در هنگام اعمال فشار از سمت جک هیدرولیکی یا از دست اپراتور، عملیات جداسازی مواد جامد از مایع را انجام میدهد. طبیعتاً دستگاههایی که از جک هیدرولیکی استفاده میکنند، به دلیل اعمال فشار بیشتر بازدهی بالاتری دارند. جکهای هیدورلیک با در نظر گرفتن اندازه پارچههای فیلتر و همچنین ابعاد دستگاه، اندازه و توانهای مختلفی دارند.
مزایای استفاده از دستگاه فیلتر پرس
* مصرف انرژی پایین
* عدم نیاز به پمپهای وکیوم
* درصد جامد بالا برای تولید کیک
* اپراتوری بسیار آسان فیلتر پرس
* راندمان بسیار بالا در حذف ذرات معلق
* هزینه راهاندازی فیلتر پرس و عملیاتی کمتر
* عدم استفاده از مواد شیمیایی (منعقد کنندهها)
* از هدر رفتن مواد جامد در محلول جلوگیری میکند
* فضای کم مورد نیاز برای جایگذاری دستگاه در خط فرآیند
– پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی شرکت پایا فولاد کویر یزد
در سالهای اخیر تمایل به استفاده از واحدهای پیشساخته تصفیه آب و فاضلاب به شکل پکیجهای قابل حمل به ویژه برای اجتماعات کوچک از قبیل مناطق روستایی، کمپها، سایتهای کارگاهی و یگانهای نظامی رو به افزایش است. با ساخت تصفیه خانههای پیش ساخته (پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی) به صورت واحدهای آماده، علاوه بر کاهش قابل ملاحظه در هزینهها و زمان مورد نیاز، امکان حمل و جابجایی آنها به شکل کانتینرهای استاندارد فراهم میشود . کاربرد این واحدهای پیش ساخته به عنوان راهحلی مقرون به صرفه و مطمئن در تصفیه فاضلاب اجتماعات کوچک و رفع معضلات زیست محیطی واحدهای آلاینده شهری و صنعتی توصیه میگردد . اصلیترین دلیل طراحی و ساخت پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی و انسانی، جلوگیری از شیوع بیماریهای واگیردار متعدد و ورود مواد آلی مضر به محیط زیست در محیطهایی میباشد که به شبکههای فاضلاب مرکزی متصل نمیباشند. به عنوان مثال در واحدهای بیمارستانی یا کمپهای نظامی و امدادرسانی و حتی مجتمعهای مسکونی میتوان از این تجهیزات برای تصفیه فاضلاب انسانی و بهداشتی استفاده نمود. فاضلابهای آلوده و بیماریزا پس از هدایت به سیستم تصفیه فاضلاب بهداشتی و طی مراحل مختلف تصفیه به پسابی زلال، بدون بو و عاری از مواد معلق پالایششده، پس از گندزدایی با ترکیبات کلر یا گاز اوزون مطابق با استانداردهای محیط زیست قابل دفع به آبهای سطحی و زیرزمینی یا استفاده در مصارف دورهای آبیاری فضای سبز خواهد بود.
– روشهای تصفیه فاضلاب بهداشتی
وجود مواد آلی، باکتریها و مواد شوینده و غیره در فاضلابهای بهداشتی باعث میشود تا دو نوع فاضلاب ایجاد شود. آب خاکستری به آبهای ایجاد شده از فرآینده شستشو اطلاق میشود و فاضلاب آب حاصل از توالت و سرویسهای بهداشتی است. این دو گروه هر یک دارای ویژگیهای خاصی هستند و آلایندههای موجود در آنها با هم متفاوت میباشد. ترکیب این دو گروه با هم در نهایت منجر به ایجاد فاضلاب انسانی و بهداشتی میگردد که نفوذ آنها به زمین منشأ بسیاری از بیماریهای واگیردار و مشکلات زیست محیطی هستند. به همین خاطر، در طراحی و تولید پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی مجموعهای از روشها برای حذف آلایندههای مختلف از فاضلاب در نظر گرفته میشود. از جمله روشهای به کار رفته در پکیج تصفیه فاضلاب انسانی و بهداشتی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
* تصفیه فیزیکی فاضلاب بهداشتی
* تصفیه شیمیایی فاضلاب انسانی
* تصفیه فاضلاب انسانی و بهداشتی با روشهای بیولوژیکی
* تصفیه فاضلاب بهداشتی با روش هوادهی گسترده EASS
– مزایای تصفیه فاضلاب
* از فاضلاب تصفیهشده باکیفیت میتوان برای آبیاری مزارع و زمینهای زراعی استفاده کرد.
* اطمینان از عدم وجود آلودگی و عوامل بیماریزا برای تخلیهی فاضلاب تصفیهشده در طبیعت
* جبران و صرفهجویی در مصرف آب و منابع آبی کشور
– مزایای استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب
* کارایی مناسب، بازدهی و راندمان بالا و اخذ تائیدیه استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست
* عملکرد بدون ایجاد بو و آلودگیهای زیست محیطی
* ساخت سریع و آسان
* پیادهسازی بدون نیاز به عملیات ساختمانی
* قابلیت تغییر مکان دستگاه تصفیه فاضلاب انسانی حتی پس از نصب
* امکان ارتقاء ظرفیت سیستم تصفیه در دوران بهرهبرداری
* استفاده از پساب خروجی برای کشاورزی، آبیاری فضای سبز و آتشنشانی
* جلوگیری از متصاعد شدن بوی نامطبوع
* مقاومت بالا در برابر عواملی مانند پوسیدگی، ترکخوردگی، زنگزدگی، ساییدگی، شوکهای هیدرولیکی و آلی
* امکان کنترل و مدیریت عملکرد پکیج
شرکت صنعتی معدنی پایا فولاد کویر یزد با پایبندی به اصول توسعه پایدار، همواره در تلاش است اثرات زیستمحیطی فعالیتهای خود را به حداقل برساند. در این راستا، اقداماتی نظیر بهینهسازی فرآیندهای تولید به منظور کاهش مصرف انرژی و آب، بهکارگیری سیستم مدیریت پسماند بهینه، کاهش مصرف انرژی یا استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، و موارد مشابه در دستور کار قرار این شرکت قرار دارد. همچنین با رعایت استانداردهای بینالمللی زیستمحیطی، گامهای موثری در جهت حفاظت از منابع طبیعی و مدیریت صحیح پسماند برداشتهایم.
از جمله اقدامات شرکت صنعتی معدنی پایا فولاد کویر یزد در خصوص انطباق و سازگاری با ملاحظات زیستمحیطی، میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
اخذ گواهینامههای زیستمحیطی نظیر ISO 14001 و ISO 45001
کسب گواهینامه اعتباربخشی نشان بلوغ HSE سطح طلا (درجه عالی) از انجمن مدیریت سبز ایران
انجام ارزیابی زیستمحیطی خط ۲ و خط ۳ افزایش ظرفیت کنسانتره آهن پایا فولاد کویر یزد توسط مشاوران زیستمحیطی
استقرار سیستم مدیریت پسماند بهینه و انجام تفکیک زباله در مبدأ
استقرار سیستم بازرسی، تعمیر و نگهداری ادواری تجهیزات و ماشینآلات صنعتی به منظور کاهش انتشار آلایندههای زیستمحیطی
راهاندازی RO و بررسی عملکرد سیستم آنلاین و بهرهگیری مناسب از تجهیزات RO
جایگزینی و تعویض ماشینآلات فرسوده یا دارای انتشار گازهای گلخانهای بالا با تجهیزات و ماشینآلات دارای انتشار پایینتر گازهای گلخانهای
آبگیری از باطلهها و کاهش ۵۰ تا ۶۰ درصدی تأمین آب فرآیندی
استفاده از سیستم غبارنشان در مجموعه جهت کاهش گرد و غبار در محیط کار
پیادهسازی الزامات قوانین و آییننامههای زیستمحیطی در مجموعه پایا فولاد کویر یزد
احداث فضای سبز در کارخانه و نگهداری مستمر آنها به منظور کاهش اثر آلایندهها، گازهای گلخانهای و گرمایش جهانی در منطقه
تصفیه پساب انسانی به کمک پکیج تصفیه فاضلاب بیولوژیکی و استفاده از پساب تصفیهشده برای آبیاری فضای سبز و تأمین آب سیستم آتشنشانی
انجام ۱۲ دوره خوداظهاری زیستمحیطی و ارائه نتایج به سازمان حفاظت محیط زیست
اجرای نظام آراستگی محیط کار (5S) در کارخانه
۴۳۹۴۵۷۹۷۶۷
۹۵
صنعت و خدمات
ایجاد تصفیه خانه جهت صنایع پرآبخواه مانند نساجی، کاشی و سرامیک، لبنیات و …با تلفیق روشهای ستلمنت و فیزیکی
به طور کلی آب یکی از مهمترین نیازهای صنایع است و این مایع حیاتی تقریبا در تمام صنایع و فعالیت های انسانی نقش کلیدی دارد به عنوان مثال برای تولید یک تن فولاد ۲۰ – ۱۵ متر مکعب ، یک تن سیمان ۲۸۸ مترمکعب و برای تولید یک تن کاغذ به ۳۸۲۵ مترمکعب آب نیاز است بنابراین احداث این صنایع در هرمکانی در وهله اول باید با منایع آبی آن توجه شود.
احداث صنایع مختلف در استان های مرکزی کشور که با کمبود آب مواجه هستند یکی از اصلی ترین و مهمترین دغدغه های کارشناسان و کنش گران عرصه محیط زیست است . آنها معتقدند گسترش صنایع با توجه به نیاز شدید آنها به آب می تواند بحران آب را شدیدتر کند و استقرار این صنایع نیاز به انتقال آب از استان های مجاور را شدت می بخشد که این خود علاوه بر اقزایش تبعات اجتماعی می تواند آثار جبران ناپذیر زیست محیطی برجای بگذارد بنابراین وجود صنایع با مصرف بالا آب در استان های خشک ضرورتی ندارد. در این بین صنعت فولاد و تاسیس آن در استان به یکی از مناقشات بین کنشگران محیط زیست و اداره کل محیط زیست استان یزد تبدیل شده بود و خبرها و واکنش های مختلفی در فضای مجازی انعکاس یافت .
از آنجایی که انتقال این صنایع تقریبا امری محال ( حداقل در شرایط حساس کنونی!) است پس صنایع چاره ای جز ریکاوری کردن آب ندارند. در این میان بعضی از صنایع هم میزان آب مصرفی بالایی دارند و هم میزان آلایندگی بالا. برای این صنایع معمولا سیستمهای تصفیه پساب شیمیایی پیشنهاد می شود، ولی این روش به دلیل استفاده از مواد شیمیایی -در صورتی که مرتبا مورد آنالیز قرار نگیرد- احتمال شکست آن بسیار زیاد است ( همانطور که در صنایع یزد به وفور مشاهده می شود که سیستم تصفیه نصب شده ولی به دلیل عدم آگاهی از روش استفاده از تجهیزات، بلا استفاده رها شده است.)
پس ما برای تامین آب صنایع نیاز به ریکاوری پساب در صنایع داریم. برای ریکاوری، نیاز به سیستم تصفیه ایست که هم بازده ای بالایی داشته باشد و هم ران کردن آن از حوصله ی مدیران صنایع خارج نباشد. برای حل این چالش شرکت دیاکو پارس شیمی یزد طرح ایجاد تصفیه خانه جهت صنایع پرآبخواه مانند نساجی، کاشی و سرامیک، لبنیات و …با تلفیق روشهای ستلمنت و فیزیکی را پیشنهاد میدهد.
با توجه به بحران کمآبی و نیاز شدید صنایع پرآبخواه مانند نساجی، کاشی و سرامیک، و صنایع لبنی به آب، تصفیه و بازچرخانی پسابهای صنعتی به یکی از مهمترین راهکارهای پایدار در مدیریت منابع آبی تبدیل شده است. طرح پیشنهادی، طراحی و اجرای یک تصفیهخانه صنعتی پیشرفته با استفاده از روشهای ستِلمنت (رسوبگذاری) و فرآیندهای فیزیکی است که قادر به حذف آلایندههای جامد، مواد معلق و ترکیبات آلی از پسابهای تولیدی صنایع مذکور خواهد بود.
این سیستم با بهرهگیری از روشهای انعقاد و لختهسازی، فیلتراسیون و تهنشینی ثقلی، امکان کاهش بار آلودگی پساب را فراهم کرده و منجر به تولید آب تصفیهشدهای خواهد شد که قابلیت استفاده مجدد در فرایندهای صنعتی را دارد. هدف اصلی این طرح، کاهش مصرف آب خام، بهینهسازی هزینههای تأمین آب، و کاهش اثرات زیستمحیطی ناشی از دفع پسابهای آلوده است.
مشتریان اصلی این طرح واحدهای صنعتی بزرگ و متوسط فعال در حوزههای نساجی، کاشی و سرامیک، صنایع غذایی و لبنیات خواهند بود که با محدودیتهای تأمین آب مواجهاند. این تصفیهخانه، علاوه بر کاهش هزینههای دفع پساب صنعتی، به صنایع کمک میکند تا مطابق با الزامات زیستمحیطی و استانداردهای ملی عمل کنند و گواهینامههای مرتبط را کسب نمایند.
با اجرای این طرح، نهتنها وابستگی صنایع به منابع آب تازه کاهش مییابد، بلکه با بازیافت آب، میزان برداشت از منابع زیرزمینی و سطحی نیز به شکل چشمگیری کاهش خواهد یافت، که این امر یک گام مؤثر در راستای توسعه پایدار و حفظ محیط زیست محسوب میشود.
✅ بهرهگیری از فناوری ترکیبی ستلمنت و روشهای فیزیکی برای افزایش راندمان تصفیه
✅ مصرف انرژی بهینه و کاهش هزینههای عملیاتی نسبت به نمونههای خارجی
✅ سفارشیسازی بر اساس نیازهای هر صنعت(نساجی، کاشی و سرامیک، لبنیات و …)
✅ قیمت رقابتی در مقایسه با نمونههای داخلی و خارجی
✅ امکان بازیافت و استفاده مجدد از آب تصفیهشده در فرآیندهای صنعتی
✅ پشتیبانی و خدمات پس از فروش داخلی با هزینه کمتر
نتیجه:
محصول پیشنهادی شرکت دیاکو پارس شیمی یزد، در مقایسه با نمونههای داخلی، راندمان بالاتر و هزینههای عملیاتی کمتری دارد و در مقایسه با نمونههای خارجی، قیمت پایینتر و امکان سفارشیسازی متناسب با نیاز مشتریان داخلی را ارائه میدهد. این مزایا، باعث میشود تصفیهخانه پیشنهادی یک گزینه اقتصادی و کارآمد برای صنایع پرآبخواه باشد.
تصفیهخانه پیشنهادی برای مدیریت و بازیافت پسابهای صنعتی در صنایع پرآبخواه طراحی شده است. این سیستم میتواند در بخشهای مختلف صنعتی که نیاز به آب فراوان دارند و با مشکل پسابهای آلوده مواجه هستند، مورد استفاده قرار گیرد. مهمترین کاربردهای این تصفیهخانه عبارتند از:
– صنایع نساجی:
تصفیه پساب حاوی رنگ، مواد شیمیایی، الیاف معلق و مواد آلی ناشی از فرایندهای رنگرزی، تکمیل و شستوشو بازچرخانی آب برای استفاده مجدد در مراحل مختلف تولید پارچه و کاهش مصرف آب خام
– صنایع کاشی و سرامیک:
حذف ذرات جامد، گلولای، سیلیس و آلایندههای ناشی از فرآیندهای لعابزنی و تولید امکان استفاده مجدد از آب در مراحل تولید و آمادهسازی مواد اولیه
– صنایع لبنی و غذایی:
تصفیه فاضلاب حاوی چربی، پروتئین، قند و ترکیبات آلی ناشی از تولید فرآوردههای لبنی و غذایی کاهش بار آلودگی و ایجاد آب تصفیهشده مناسب برای مصارف غیرشرب در محیط صنعتی
– کارخانههای تولید مواد شیمیایی و پتروشیمی:
حذف مواد شیمیایی مضر، فلزات سنگین و آلایندههای آلی و غیرآلی از پساب صنعتی کاهش تأثیرات زیستمحیطی و تأمین آب مجدد برای فرایندهای تولید
– مراکز صنعتی و شهرکهای صنعتی:
مدیریت یکپارچه پسابهای تولیدی در شهرکهای صنعتی و بهبود کیفیت پساب خروجی مطابق با استانداردهای زیستمحیطی این تصفیهخانه، علاوه بر کاهش هزینههای تأمین آب و دفع فاضلاب، باعث کاهش آلودگی محیطزیست، حفظ منابع آبی و رعایت الزامات قانونی مرتبط با تخلیه پسابهای صنعتی خواهد شد.
مشتریان اصلی این تصفیهخانه شامل واحدهای صنعتی، کارخانجات و مراکز تولیدی هستند که در فرآیندهای خود به آب زیادی نیاز دارند و با چالشهای مربوط به مدیریت پسابهای صنعتی مواجهاند. گروههای اصلی مشتریان این محصول عبارتند از:
– صنایع نساجی و رنگرزی:
کارخانههای تولید پارچه، تکمیل و رنگرزی که حجم زیادی از آب را در فرآیندهای شستوشو و رنگرزی مصرف میکنند. واحدهای صنعتی که به دنبال راهکارهایی برای کاهش هزینههای دفع پساب و بازیافت آب مصرفی خود هستند.
– کارخانجات کاشی و سرامیک:
واحدهای تولید کاشی و سرامیک که پساب آنها حاوی مقادیر بالایی از ذرات معلق، گلولای و مواد معدنی است. صنایع ساختمانی و معدنی که نیاز به مدیریت بهتر منابع آبی خود دارند.
– صنایع غذایی و لبنی:
کارخانههای تولید محصولات لبنی، نوشیدنی، فرآوردههای گوشتی و کنسرو که با چالشهای دفع فاضلاب حاوی چربی، پروتئین و مواد آلی روبهرو هستند.
– شهرکهای صنعتی:
شهرکهای صنعتی که قصد دارند یک سیستم متمرکز برای تصفیه و مدیریت پساب صنعتی خود ایجاد کنند. واحدهای تولیدی مستقر در این شهرکها که نیاز به تصفیهخانهای با ظرفیت بالا دارند.
– کارخانههای مواد شیمیایی و پتروشیمی:
واحدهای تولید مواد شیمیایی، شویندهها و ترکیبات پلیمری که به تصفیه آب و حذف آلایندههای مضر از فاضلاب خود نیاز دارند.
– بخشهای دولتی و شهرداریها:
سازمانهای مسئول مدیریت پسماند و محیطزیست که به دنبال کاهش آلایندههای صنعتی و حفظ منابع آبی هستند. شهرداریها و سازمانهای مرتبط که برای مدیریت پسابهای صنعتی در مناطق صنعتی به دنبال راهکارهای کارآمد هستند.
این تصفیهخانه علاوه بر صنایع فوق، میتواند مورد استفاده مراکز تحقیقاتی، واحدهای R&D و شرکتهای مشاورهای محیطزیست قرار گیرد که در زمینه بهینهسازی مصرف آب و مدیریت پسابهای صنعتی فعالیت دارند.
البته که استفاده کردن از پساب تصفیه شده منبع جدیدی برای تامین آب مورد نیاز صنایع و کشاورزی نیست اما در حال حاضر و شرایط فعلی برای بقای صنایع کشور مخصوصا استان یزد بهترین روش ( اگر نگوییم تنها روش) است.
تصفیه پساب تاحد استاندارد آب شرب اگرچه امکان پذیر است ولی نه از لحاظ شرعی نه عرفی منطقی نیست.
برای تصفیه پساب تا حد استاندارد آب شرب با استفاده از سیستم اسمز معکوس امکان پذیر است ولی این روش بسیار پر هزینه است و از طرفی خود سیستم باعث تولید پساب میشود، به همین دلیل رسیدن به استاندارد آب شرب از طرف شرکت دیاکو پارس شیمی تایید نمیشود.
بهتر است تمام تمرکز خود را معطوف به تصفیه پساب صنایع تا حد استاندارد آب مصرفی صنایع ( البته بسته به مصرف، استانداردها متفاوت است) کنیم.
البته همانطور که قبلا هم گفته شد، پساب تصفیه شده برای فضای سبز و گیاهان و درختان غیر میوه دار قابل استفاده است.
مشتریان اصلی این طرح واحدهای صنعتی بزرگ و متوسط فعال در حوزههای نساجی، کاشی و سرامیک، صنایع غذایی و لبنیات خواهند بود که با محدودیتهای تأمین آب مواجهاند. این تصفیهخانه، علاوه بر کاهش هزینههای دفع پساب صنعتی، به صنایع کمک میکند تا مطابق با الزامات زیستمحیطی و استانداردهای ملی عمل کنند و گواهینامههای مرتبط را کسب نمایند.
با اجرای این طرح، نهتنها وابستگی صنایع به منابع آب تازه کاهش مییابد، بلکه با بازیافت آب، میزان برداشت از منابع زیرزمینی و سطحی نیز به شکل چشمگیری کاهش خواهد یافت، که این امر یک گام مؤثر در راستای توسعه پایدار و حفظ محیط زیست محسوب میشود.
۳۶۵۰۶۱۲۰۱۰
۹۶
کشاورزی
مقایسه روش آبیاری قطرهای سطحی با نوعی روش آبیاری قطرهای زیرسطحی در نخیلات در ارتقاء بهره وری مصرف آب
در ایران خشکسالی و کمآبی یک واقعیت اقلیمی است و محدودیت منابع آب به عنوان مهمترین عامل محدود کننده تولید کشاورزی برای تأمین غذای مورد نیاز جمعیت در حال رشد مطرح میباشد (عباسی و همکاران، ۱۳۹۴). این موضوع ضرورت برنامهریزی برای تولید محصول بیشتر از هر واحد آب مصرفی و افزایش بهرهوری مصرف آب را نمایان میسازد. این در حالی است که در حال حاضر نحوه بهرهبرداری و استفاده از منابع آب بخصوص در بخش کشاورزی کشور اصلاً مبین این مهم نیست. امروزه خرما یکی از مهمترین محصولات باغی بیش از ۳۰ کشور جهان است (Mazloomzadeh and Shamsi, 2006) که بیش از ۷۵درصد تولید آن در منطقه غرب آسیا و شمال آفزیقا و در کشورهای مصر، ایران، عربستان، عراق، پاکستان و الجزایر تولید میشود (FAO, 2019). خرما با ارزش غذایی بسیار بالا و مطمئن (به ویژه در شرایط بحرانی مانند سیل، زلزله، جنگ و خشکسالی) و به عنوان گیاهی مقاوم در برابر شرایط نامساعد آبی و خاکی و حتی به عنوان یکی از عوامل ایجاد و توسعه تمدن بشری در مناطق گرم و خشک دنیا و نواحی که شاید سایر محصولات در آنجا به راحتی قابل کشت و پرورش نباشند، به شمار میآید (پژمان و همکاران، ۱۳۸۶). بخشی از تلفات زیاد آب در نخلستانها را میتوان عدم استفاده از روشهای مناسب آبیاری و عدم برنامهریزی صحیح آبیاری نسبت داد (علی حوری، ۱۳۹۶).امروزه روشهای آبیاری مختلفی مانند روشهای غرقابی، جویچهای، میکرو، قطرهای زیرسطحی و قطرهای معمولی در باغها و مزارع معمول است اما همه آنها مناسب آبیاری نخلستانها نیستند بلکه هرکدام معایب و محاسن خود را دارند. طبق بررسیها، اکثر نخلستانهای کشور با روشهای آبیاری سطحی و فقط بخش اندکی با روشهای آبیاری تحت فشار (حدود هشت درصد)، آبیاری میشوند. تحقیقات نشان میدهد اگرچه در روشهای آبیاری سنتی، بیشترین عملکرد خرما با آبیاری کامل حاصل میشود، اما میتوان همین مقدار عملکرد را تحت روشهای مدرن آبیاری و با مصرف حدود ۵۰ درصد آب کمتر به دست آورد (FAO, 2007). لذا مدیریت مؤثر مصرف آب و در عین حال حفظ تولید کشاورزی با توسعه فناوریهای نوین آبیاری بسیار مهم است (Leghari et al., 2018) و به همین ترتیب توجه جدی به مقوله مدیریت آبیاری نخلستانها و به کارگیری روشهای نوین آبیاری به منظور استفاده بهینه از منابع محدود آب و ارتقاء سطح بهرهوری مصرف آن امری اجتناب ناپذیر و یک ضرورت قطعی است. آبیاری زیرسطحی روشی است که در آن منطقه ریشه گیاه بدون خیس شدن سطح خاک یا تلفات عمقی مرطوب میشود. از حدود دهه ۱۹۶۰ به بعد با پیدایش پلی اتیلن و پی وی سی، روش آبیاری قطرهای زیرسطحی (SDI) به صورت لولهها و قطرهچکانهای مدفون در زیر خاک توسعه پیدا کرد و در دهه ۱۹۷۰، برای گیاهانی مانند مرکبات، نیشکر، آناناس، پنبه، درختان میوه، ذرت، سیب زمینی، سبزیجات و آووکادو و غیره استفاده شد. ). ابداع آبیاری قطرهای زیرسطحی در واقع تلاشی بوده در جهت رفع برخی چالشهای روش آبیاری قطرهای سطحی مانند تلفات تبخیر و کاهش راندمان آبیاری، شور شدن لایه سطحی خاک، رشد علفهای هرز، تردد ماشینآلات کشاورزی و آسیبهای مکانیکی به لوله و اتصالات، تابش آفتاب و کاهش طول عمر سامانه آبیاری و … که مد نظر محققین بوده است (Fan and Li, 2018; Martinez, 2014).در مسیر توسعه این روش هنوز برخی مشکلات فنی و اجرایی وجود دارد که باعث شده با گذشت بیش از نیم قرن هنوز سطح اراضی کشاورزی تحت پوشش آن حتی در کشورهای توسعه یافته ناچیز باشد (باستانی، ۱۳۹۶). اخیراً نوع خاصی از روش آبیاری قطرهای زیرسطحی ابداع شده است که ضمن داشتن مزایای آبیاری SDI مشکلات فوق را نخواهد داشت و اولین بار در جنوب اسپانیا برای آبیاری باغهای زیتون معرفی شد (Martinez and Reca, 2014). این سامانه متشکل از همان شبکه لولهها و قطرهچکانهای مستقر بر روی سطح زمین است (مانند روش آبیاری قطرهای معمولی) با این تفاوت که آب خروجی از قطرهچکانها از طریق لولههای سوراخدار که به طور عمودی در خاک قرار گرفتهاند، به زیر سطح خاک هدایت میشود. در این روش پیاز رطوبتی زیر سطح خاک و زیر انتهای لوله سوراخدار تشکیل میشود. اگر طول این لولهها به قدر کافی بلند و قطر آنها به قدر کافی کوچک باشد، میتوان از تلفات تبخیر نیز چشمپوشی کرد. در نتیجه این روش ضمن اینکه غالب مزایای روش SDI رایج را خواهد داشت، بسیاری از مشکلات آن را نخواهد داشت (Martinez and Reca, 2014). اگر چه سامانه به دلیل نصب لولههای سوراخدار مقداری هزینهها را در مقایسه با روش قطرهای معمولی (DI) بیشتر میکند، ولی نصب آن بسیار آسان و اقتصادی است و از طرفی هزینه نصب زیر خاکی لولهها و قطرهچکانها در روش SDI حذف خواهد شد. ضمناً مراقبت و نگهداری از سیستم خیلی سادهتر از روش SDI خواهد بود، زیرا قطرهچکانهای مسدود شده به راحتی قابل تشخیص و تعویض هستند.
به دلیل محدودیت شدید کمی و کیفی منابع آب در استان بوشهر، توسعه روشهای نوین آبیاری در نخیلات استان امری اجتناب ناپذیر است. در سالهای اخیر استفاده از روش آبیاری قطرهای زیرسطحی در باغها به دلیل ویژگیهای فنی خاص توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. این روش علیرغم برخی مزیتها نسبت به آبیاری قطرهای سطحی، با معایب و چالشهایی نیز مواجه است که مهمترین آنها را میتوان به گرفتگی قطرهچکانها و عدم امکان رؤیت آن در زیر خاک اشاره نمود. لذا به منظور مقایسه و بررسی مزیت نسبی روش آبیاری قطرهای سطحی و نوعی آبیاری قطرهای زیرسطحی در نخیلات آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و به مدت ۳ سال (۱۴۰۱-۱۳۹۸) در یک باغ نخل رقم کبکاب در ایستگاه تحقیقات خرما و میوههای گرمسیری استان بوشهر اجرا شد. تیمارهای روش آبیاری در ۲ سطح شامل (۱- آبیاری قطرهای سطحی ۲- آبیاری قطرهای زیرسطحی با لولههای سوراخدار عمودی) و میزان آب آبیاری در ۳ سطح شامل (۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد نیاز آبی) اعمال گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، با تغییر روش آبیاری از سطحی به زیرسطحی میانگین عملکرد محصول از ۵۹۵۰ کیلوگرم در هکتار به ۶۵۰۰ کیلوگرم در هکتار معادل ۹ درصد، میانگین بهرهوری مصرف آب از ۰/۴۹ کیلوگرم بر مترمکعب به ۰/۵۳ کیلوگرم بر مترمکعب معادل ۸ درصد فزایش داشت. همچنین، با به کارگیری روش آبیاری قطرهای زیرسطحی و کاهش ۲۵ درصدی آب آبیاری، عملکرد محصول ولی بهرهوری مصرف آب از ۴۹/۰ کیلوگرم بر متر مکعب به ۵۹/۰ کیلوگرم بر متر مکعب افزایش یافت. لذا با استفاده از روش آبیاری قطرهای زیرسطحی با لولههای سوراخدار و ۲۵ درصد صرفهجویی در مصرف آب، عملکرد کمی و کیفی محصول افت پیدا نکرد و بهرهوری مصرف آب به میزان ۲۰ درصد افزایش داشت. در ارزیابی اقتصادی، منافع حاصل از به کارگیری روش آبیاری قطرهای زیرسطحی در مقایسه با روش آبیاری قطرهای سطحی حدود سه درصد کاهش نشان داد که صرفهجویی ۲۵ درصدی در مصرف آب در شرایط فعلی بحران آب این کاهش منافع را توجیه می نماید.
مقایسه میانگینهای مربوط به اثرات اصلی تیمارها بر بهرهوری مصرف آب(IWUE) با آزمون چند دامنهای دانکن نشان میدهد که این کمیت با ۲۵ درصد کاهش آب آبیاری ۶ درصد افزایش و با ۵۰ درصد کاهش آب آبیاری ۲ درصد کاهش داشته است. همچنین با تغییر شیوه آبیاری از قطرهای سطحی به قطرهای زیرسطحی IWUE بیش از ۸ درصد افزایش داشته است. این روند تغییرات بهرهوری مصرف آب تحت تأثیر ماهیت کسری بودن آن و نسبت عملکرد به آب مصرفی است و بیانگر آن است که با کاهش ۵۰ درصدی آب آبیاری، عملکرد به قدری کاهش داشته است که منجر به افت قابل توجه بهرهوری مصرف آب نسبت به شرایط آبیاری کامل شده است. با این وجود، با ۲۵ درصد صرفه جویی در مصرف آب آبیاری IWUE نه تنها کاهش نداشته بلکه افزایش هم یافته است. بررسی اثرات متقابل این تیمارها (شکل ۶) بیانگر آن است که با ۲۵ درصد صرفهجویی در مصرف آب و تغییر شیوه آبیاری از قطرهای سطحی به قطرهای زیرسطحی IWUE به میزان ۲۰ درصد افزایش مییابد. مزیت روش آبیاری قطرهای زیرسطحی بر آبیاری قطرهای سطحی به لحاظ تأثیر بر بهرهوری مصرف آب در تحقیقات متعدد گزارش شده است .
مقایسه میانگینهای مربوط به اثرات اصلی تیمارها با آزمون چند دامنهای دانکن نشان داد که با ۲۵ درصد و ۵۰ درصد کمآبیاری، مقادیر میانگین عملکرد به ترتیب ۱۱ و ۳۳ درصد کاهش داشتند. همچنین با تغییر روش آبیاری از قطرهای سطحی به قطرهای زیرسطحی عملکرد محصول بیش از ۹ درصد افرایش داشت. این نتایج بیانگر آن است که بطور کلی تحت شرایط آب و هوایی محل اجرای آزمایش، عدم آبیاری کامل منجر به کاهش قابل توجه عملکرد و تغییر روش آبیاری از قطرهای سطحی به قطرهای زیرسطحی باعث افزایش عملکرد میشود. مقایسه اثرات متقابل تیمارهای مورد بررسی بر عملکرد محصول بیانگر آن است که دو روش مورد بررسی در شرایط آبیاری کامل تفاوت معنیداری با یکدیگر نداشتند. از طرفی، تحت روش قطرهای زیرسطحی با ۲۵ درصد کمآبیاری کاهش معنیداری در عملکرد محصول اتفاق نیفتاد ولی تحت روش قطرهای سطحی کاهش عملکرد معنیدار بود. در شرایط کمآبیاری ۵۰ درصد هم تفاوت معنیداری بین دو روش آبیاری مشاهده نشد. این نتایج بدان معنی است که تحت روش آبیاری قطرهای زیرسطحی با ۲۵ درصد صرفهجویی در مصرف آب، میتوان به عملکردی مشابه شرایط آبیاری کامل دست یافت . با مقایسه مقادیر میانگین وزن میوه (FW) مربوط به اثرات اصلی و متقابل میزان آبیاری و روش آبیاری با آزمون دانکن مشاهده میشود که بطور کلی با کاهش آب آبیاری، وزن میوه کاهش پیدا کرده است ولی سطوح آبیاری ۱۰۰ و ۷۵ درصد به لحاظ وزن میوه تفاوت معنیداری با یکدیگر ندارند. همچنین با تغییر روش آبیاری از قطرهای سطحی به قطرهای زیرسطحی وزن میوه بطور معنیداری افزایش داشته است. بررسی اثرات متقابل تیمارها نیز نشانداد که در شرایط آبیاری کامل تغییر شیوه آبیاری بر وزن میوه تأثیری نداشته است ولی تحت روش قطرهای زیرسطحی و با صرفهجویی ۲۵ درصد در مصرف آب وزن میوه نسبت به آبیاری کامل کاهش معنیداری نداشته است. بیشترین pH مربوط به تیمار ۵۰ درصد با روش قطرهای سطحی بود. تحت شرایط تنش رطوبتی (سطح آبیاری ۵۰ درصد) با تغییر روش آبیاری از قطرهای سطحی به قطرهای زیرسطحی pH میوه کاهش داشته است. این بدان معنی است که با افزایش تنش رطوبتی pH میوه نیز افزایش پیدا کرده است. در سطح آبیاری ۵۰ درصد و در هر دو روش آبیاری رطوبت میوه به حدی از خشکی رسید که باعث عدم پذیرش آن توسط مصرف کننده میشود ولی در سطح آبیاری ۷۵ درصد و روش آبیاری قطرهای زیرسطحی درصد رطوبت میوه با سطح آبیاری ۱۰۰ درصد و روش آبیاری قطرهای سطحی تفاوت معنیداری با یکدیگر نداشتند. این نتیجه بدان معنی است که با کاهش ۲۵ درصدی آب آبیاری و به کارگیری روش قطرهای زیرسطحی نه تنها عملکرد محصول، بلکه کیفیت میوه نیز افت پیدا نمیکند. بیشترین نسبت طول به عرض میوه مربوط به تیمار ۵۰ درصد با روش قطرهای سطحی بود. بطور کلی با افزایش تنش رطوبتی نسبت طول به عرض میوه افزایش مییابد. زیرا شرایط خشکی باعث لاغر و چروکیده شدن میوه و کم شدن قطر آن میشود.
آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه میزان آب آبیاری (۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ تبخیر و تعرق پتانسیل نخل) به عنوان کرتهای اصلی و روش آبیاری در ۲ سطح شامل (۱- آبیاری قطرهای سطحی ۲- آبیاری قطرهای زیرسطحی با لولههای سوراخدار عمودی) به عنوان کرتهای فرعی با سه تکرار در نظر گرفته شد. در هر دو روش آبیاری استقرار قطرهچکانها بصورت حلقهای و به شعاع ۰/۱ متر از مرکز تنه درخت بود و از ۶ عدد قطرهچکان با آبدهی ۲۴ لیتر در ساعت استفاده شد. در روش استفاده از لولههای سوراخدار، لولههای پلیاتیلن با قطر ۶۳ میلیمتر و طول ۴۰ سانتیمتر تهیه و روی آنها از یک طرف تا حد وسط آنها با استفاده از دریل برقی حدود ۳۰ عدد سوراخ تعبیه شد. برای هر درخت به تعداد ۶ عدد از این لولهها به صورت عمودی و به فاصله حدود ۱ متر از تنه درخت (در موقعیت قطرهچکانها) در داخل خاک قرار گرفت تا از طریق آنها آب قطرهچکانها به زیر سطح خاک هدایت شود.
این تحقیق در ایستگاه تحقیقات خرما و میوههای گرمسیری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر اجرا شد.
تمام قطعات باغ نخل در این ایستگاه تحقیقاتی به روش آبیاری قطرهای آبیاری میشوند. با توجه به اینکه حدود ۸۰ درصد نخلستانهای استان بوشهر را رقم کبکاب تشکیل میدهد در یک قطعه باغ نخل رقم کبکاب با آرایش کاشت ۸×۸ متر، تعداد ۱۸ اصله نخل بالغ و ثمری، یکنواخت، هم سن و سالم انتخاب گردید.
این روش اولین بار در جنوب اسپانیا برای آبیاری باغهای زیتون معرفی شد (Martinez and Reca, 2014). این سامانه متشکل از همان شبکه لولهها و قطرهچکانهای مستقر بر روی سطح زمین است (مانند روش آبیاری قطرهای معمولی) با این تفاوت که آب خروجی از قطرهچکانها از طریق لولههای سوراخدار که به طور عمودی در خاک قرار گرفتهاند، به زیر سطح خاک هدایت میشود. در این روش پیاز رطوبتی زیر سطح خاک و زیر انتهای لوله سوراخدار تشکیل میشود. اگر طول این لولهها به قدر کافی بلند و قطر آنها به قدر کافی کوچک باشد، میتوان از تلفات تبخیر نیز چشمپوشی کرد. در نتیجه این روش ضمن اینکه غالب مزایای روش SDI رایج را خواهد داشت، بسیاری از مشکلات آن را نخواهد داشت (Martinez and Reca, 2014). اگر چه سامانه به دلیل نصب لولههای سوراخدار مقداری هزینهها را در مقایسه با روش قطرهای معمولی (DI) بیشتر میکند، ولی نصب آن بسیار آسان و اقتصادی است و از طرفی هزینه نصب زیر خاکی لولهها و قطرهچکانها در روش SDI حذف خواهد شد. ضمناً مراقبت و نگهداری از سیستم خیلی سادهتر از روش SDI خواهد بود، زیرا قطرهچکانهای مسدود شده به راحتی قابل تشخیص و تعویض هستند.
در حال حاضر برخی نخلداران در باغهای خودشان این روش را اجرا و نسبت به عملکرد آن راضی هستند
استان بوشهر از خاستگاههای اصلی خرما و یکی از مناطق خرماخیز جنوب ایران محسوب میشود و حدود ۳۵ هزار هکتار از اراضی آبی آن به باغهای نخل اختصاص داده شده و با حدود ۵/۵ میلیون اصله نخل در جایگاه سوم کشور از لحاظ تولید خرما قرار دارد. تولید خرما با زندگی بخش زیادی از مردم استان رابطه ای عمیق دارد و ارزش اقتصادی، اجتماعی ویژه ای برای نخلداران دارد.
۵۸۶۲۳۷۴۴۳۸
۹۷
شرب و بهداشت
مصرف بهینه و کاهش هزینه و مصرف انرژی
عایق کردن لوله ها ومخازن نگهداری آب نصب پرلاتور روی شیر ظرفشویی ، روشویی ، شلنگ توالت و . . . جهت کاهش فشار آب
درخت کاری و توسعه پوشش گیاهی
جمع آوری آب باران و آب استفاده شده
جایگزینی روش های سنتی و پر مصرف آبیاری مثل روش غرقابی با روش آبیاری قطره ای یا فناوری های جدید
نصب پرلاتور بر شیر های آب
جایگزینی شیر های قدیمی با شیر های هوشمند
نشت یابی شیر و لوله های آب چه در منازل شخصی چه در مکان های عمومی
عایق بندی لوله ها و مخازن آب
جمع آوری آب باران و آب قبلاً استفاده شده
احداث نیرو گاه آب شیرین کن یا نمک زدا
درخت کاری و توسعه پوشش گیاهی
تصفیه فاضلاب
به کار انداختن ماشین لباسشویی یا ظرف شویی تنها زمانی که کاملا پر است
تعویض ماشین لباسشویی یا ظرفشویی با دستگاه های جدید مجهز به سیستم اقتصادی eco جهت کاهش مصرف آب و انرژی
کندن چاه
عدم استفاده از آب شرب به هنگام احداث ساختمان
اختصاص روز ملی رفع نشتی های شیر و لوله های آب
۰
تفکیک کنتور های آب و شناسایی مشترکین پر مصرف
تدوین قوانین سختگیرانه و نظارت جدی بر مصرف آب
موکول کردن زمان آبیاری یا آبپاشی به عصر و شب
ممنوعیت شستشوی اتومبیل در خیابان
در جهت این امر میتوان درکارواش ها اتومبیل هارا اشتراک گذاری کرد و هزینه شستشوی ماشین را به حداقل رسانید تا مردم تنها از کارواش برای شست و شوی ماشین استفاده کنند.
برگزاری دوره های روانشناسی جهت درمان وسواس افراد جامعه
بالابردن سطح آگاهی عمومی در رابطه با مصرف بهینه آب ، مخصوصا از طریق صدا و سیما
۶۵۵۵۱۰۱۰۷۶
۹۸
کشاورزی
مدیریت زهاب های کشاورزی از طریق بازیافت آب در شبکه های آبیاری و زهکشی
شبکه آبیاری و زهکشی آبپخش به وسعت ۶۵۰۰ هکتار یکی از شبکه های آبیاری پایاب سد رئیسعلی دلواری با الگوی کشت نخیلات در استان بوشهر می باشد که در حال حاضر به شیوه سنتی و غرقابی با حجم سالانه حدود ۱۸۰۰۰ متر مکعب در هکتار و مجموعا حدود ۱۳۵ میلیون متر مکعب طی ۳ نوبت در سال (هر دور آبیاری حدود ۴۵ میلیون متر مکعب) آبیاری می گردد. به دلیل عدم بهره گیری از روش های نوین آبیاری و بکارگیری شیوه آبیاری غرقابی حجم قابل ملاحظه ای از دسترس گیاه خارج و از طریق شبکه زهکشی تخلیه می گردد. از همین رو طرح مدیریت زهاب های کشاورزی از طریق بازیافت آب به روش بازچرخانی از زهکش ها اجرا گردید.
امروزه کمبود منابع آب تجدید پذیر از یک طرف و افزایش جمعیت و بهره برداری بیش از اندازه و غیر اصولی از منابع آبی از طرفی دیگر، لزوم بهره گیری از منابع آبی غیر متعارف و پساب ها را بعنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر بویژه در کشور ایران نمایان ساخته است. هرچند طی سالهای اخیر برخی تلاش ها بمنظور بهره برداری از منابع آبی غیرمتعارف به عنوان جایگزین بخشی از منابع آبی جدید گردیده و منجر به مدیریت و صرفه جویی آب شده است، اما این میزان بنا به ضرورت پایش های کیفی آب ناکافی می باشد. در برخی موارد مدیریت و مصرف مجدد زهاب های ناشی از آبیاری در بخش کشاورزی، با توجه به شیوه آبیاری، مشخصات شبکه زهکشی، الگوی کشت، ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، میزان و نوع نهاده های کشاورزی به مراتب آسان تر و کم هزینه تر از دستیابی به منابع آبی جدید خواهد بود. در این مقاله به بررسی بازیافت آب کشاورزی به روش بازچزخانی از زهکش ها در شبکه آبیاری و زهکشی آبپخش استان بوشهر پرداخته شده است. به طوری که بخشی از نیاز آبی از طریق استحصال آب از زهکش و اختلاط آن با آب کانال صورت پذیرفته است.
۷۷۳۴۵۳۹۷۳۳
۹۹
صنعت و خدمات
بازچرخانی پساب تصفیه شده بهداشتی ، صنعتی و آب باران جهت مصرف در فضای سبز سازگار و کم آبخواه به روش آبیاری قطرهای در شهرک صنعتی جهان آباد میبد
در سالهای اخیر، کمبود آب در شهرک صنعتی جهان آباد میبد به یکی از دغدغههای جدی ما تبدیل شده است. کاهش منابع آب زیرزمینی و افزایش نیاز واحدهای صنعتی، تأمین آب پایدار را با چالش مواجه کرده و ما را به فکر راهکارهای جایگزین انداخته است. این مشکل نه تنها فعالیتهای تولیدی را تهدید میکند، بلکه توسعه فضای سبز و حفظ محیط زیست شهرک را نیز با محدودیت روبرو ساخته است. به همین دلیل، استفاده مجدد از پساب تصفیه شده و آب باران را به عنوان راهکاری اساسی برای عبور از بحران آب در دستور کار قرار دادیم.
با توجه به بحران آب در ایران و کاهش منابع آب زیرزمینی و استقرار شهرک صنعتی جهان آباد میبد در دشت بحرانی یزد- اردکان که بشدت با مشکل کم آبی مواجه است استفاده از منابع آب غیرمتعارف شامل پساب تصفیه شده و آب باران به عنوان راهکاری پایدار برای آبیاری فضای سبز و تامین آب برای بخش صنعت ضروری می باشد.
این طرح با هدف جایگزینی آب های زیرزمینی با پساب تصفیه شده صنعتی، بهداشتی و آب باران در شهرک صنعتی جهان آباد میبد اجرا گردیده است و این اقدام نه تنها در مصرف آب صرفه جویی میکند، بلکه از آلودگی محیط زیست در اثر رها سازی پسابهای تصفیهنشده به محیط زیست جلوگیری میکند.
در حال حاضر تامین آب برای نگهداری و توسعه فضای سبز و بخشی از صنعت در شهرک صنعتی جهان آباد میبد تنها با بازچرخانی آب های غیرمتعارف صورت می گیرد.
با جایگزین نمودن پساب های تصفیه شده در جهت آبیاری فضای سبز و حذف آب زیرزمینی برای مصارف آبیاری فضای سبز و جلوگیری از هدر رفت آب و همچنین تغییر روش آبیاری غرق آبی به روش نوین آبیاری قطره ای که به صورت بازچرخش پساب و آبیاری در ساعات خنک روز جهت استفاده بهینه از آب می باشد که این اقدامات، دسترسی به منابع آبی پایدار در جهت حفظ و گسترش فضای سبز برای کاشتن گل ها و درختان سازگار با شرایط اقلیمی و تامین بخشی از آب برای صنعت کاشی و سرامیک فراهم نموده است.
آبیاری قطرهای، الگویی پایدار برای شهرکهای صنعتی ارائه میدهد. اجرای آن علاوه بر حفظ منابع آبی، سالانه از هدررفت ۱۲۱۵۰۰ مترمکعب آب جلوگیری میکند و هزینههای صنایع را تا ۶۰٪ کاهش میدهد. گسترش این روش به سایر مناطق خشک ایران میتواند نقش کلیدی در مقابله با بحران آب ایفا کند.
شهرک صنعتی جهان آباد میبد در گذشته با مصرف آب زیرزمینی برای آبیاری فضای سبزکه این مسئله باعث کاهش سطح آبهای زیرزمینی و افزایش هزینههای تأمین آب می گردید و از سوی دیگر، در صورت رها سازی پساب صنعتی و بهداشتی تولید شده در این شهرک ،خطر آلودگی خاک و آب را افزایش میداد، این طرح با تمرکز بر تصفیه پساب و استفاده از آب باران، راهکاری مؤثر برای حل این چالشها ارائه میدهد.
تصفیه خانه شهرک صنعتی جهان آباد میبد در جهت تامین آب برای فضای سبز شهرک با هدف جایگزین نمودن پساب های صنعتی، بهداشتی و آب باران به جای آب زیرزمینی برای آبیاری فضای سبز و تامین آب بخشی از صنایع ایجاد گردیده است.
کاشت گیاهان کم آبخواه و سازگار با محیط و آبیاری فضای سبز در ساعات ابتدایی و پایانی روز و شب جهت کاهش تبخیر آب را می توان از جمله اقدامات انجام گرفته در کاهش مصرف آب در شرکت شهرک های صنعتی جهان آباد میبد نام برد.
در شهرک صنعتی جهان آباد میبد فاضلاب بهداشتی، صنعتی و آب باران توسط شبکه جمع آوری فاضلاب به تصفیه خانه هدایت می گردد. تصفیه خانه این شهرک با هدف حفظ و جلوگیری از آلودگی محیط زیست و آب های زیرزمینی در جهت تامین آب پایدار برای بخش های فضای سبز و صنعت ایجاد گردیده است. تصفیه خانه این شهرک از نوع لجن فعال می باشد که روزانه ۴۵۰ متر مکعب از آب های نامتعارف را به آب قابل استفاده در جهت مصارف تعیین شده تصفیه می نماید.
آب حاصل از بارش باران و فعالیت های واحد های صنعتی توسط شبکه جمع آوری به صورت ثقلی به تصفیه خانه هدایت می شود. سپس بعد از عبور از آشغالگیر و جداسازی آشغال های کوچک و بزرگ فاضلاب توسط ایستگاه پمپاژ به بخش دانه گیر منتقل می شود و بعد از آن وارد یکنواخت ساز می گردد تا فاضلاب جمع آوری شده از واحد های صنعتی و خدماتی از نظر کیفی به صورت یکنواخت آماده شود.
و در ادامه تصفیه فاضلاب وارد بی هوازی می گردد و ۶۰درصد از تصفیه فاضلاب در این بخش صورت می پذیرد. که پساب بعد از آن وارد هوادهی و پس از انجام تصفیه کامل در بخش هوازی توسط میکروارگانیسم های هوادهی جهت زلال سازی و ته نشین شدن ذرات به ته نشینی منتقل می گردد.
پساب تصفیه شده با استفاده از پرکلرین گندزدایی می شود و به قسمت فیلتراسیون که قابلیت گرفتن ذرات تا قطر ۱۵ میکرون را دارد هدایت می شود و در نهایت پساب حاصل از تصفیه جهت استفاده بهینه از آب توسط شبکه برگشت پساب با روش قطره ای جهت آبیاری فضای سبز این شهرک مورد استفاده قرار می گیرد.
با توجه به اینکه شرکت شهرک های صنعتی جهان آباد میبد رسالت توزیع آب از منابع آب های زیر زمینی برای مصارف بهداشتی و صنعتی واحد های مستقر در این شهرک را برعهده دارد نصب کنتورهای هوشمند در خروجی مخازن توزیع آب و جمع آوری اطلاعات کنتورهای آب واحد های صنعتی جهت جلوگیری از هدر رفت آب در شبکه توزیع با استفاده از نصب کنتورهای هوشمند در صنایع که منجر به صرفه جویی ۱۰۰۰۰ مترمکعب در سال گردیده است .
شبکه باز چرخانی آبیاری قطره ای در راستای آبیاری فضای سبز مورد استفاده قرار گرفته است که این امر با توجه به اینکه باعث کاهش ۷۰ درصدی منابع آب در بخش فضای سبز گردیده است .
شرکت پرسنل در دورههای آموزشی برای بهرهبرداری بهینه از سیستمهای تصفیه خانه و استفاده مجدد از پساب و صرفه جویی حداکثری و آشنایی با روش های نوین آبیاری در دنیا از جمله نگاه این مجموعه به مدیریت آب می باشد .
شهرک صنعتی جهانآباد میبد با رویکردی مبتکرانه، صرفهجویی در مصرف آب و استفاده بهینه از منابع آبی را در اولویت برنامههای خود قرار داده است. در همین راستا، این شهرک با بهرهگیری از پساب تصفیهشده، گام مهمی را در جهت مدیریت پایدار آب برداشته است.
این اقدام نه تنها موجب کاهش مصرف آب و حفاظت از منابع ارزشمند آبی این منطقه میشود، بلکه نشاندهنده تعهد جدی شهرک صنعتی جهانآباد به توسعه پایدار و حفظ محیط زیست است. استفاده از سیستم آبیاری قطرهای و بهرهبرداری از پساب، الگویی موفق در مدیریت منابع آب و ارتقای سرانه فضای سبز و محیط زیست در مناطق صنعتی به شمار میرود و میتواند الهامبخش سایر شهرکهای صنعتی کشور باشد. همچنین لجن آب های حاصل از تصفیه که در بستر لجن خشک کن تخلیه می گردد که آب خارج شده از لجن توسط شبکه ایجاد شده به صورت زهکش پساب را جمع آوری نموده و به چرخه تصفیه خانه برمی گردد در این زمینه آب حاصل از بکواش فیلتر های تصفیه خانه نیز به چرخه تصفیه باز می گردد و در این مجموعه هیچگونه آبی که امکان هدر رفت را داشته باشد ، وجود ندارد.
استفاده از سیستم بازچرخانی آب در این شهرک دارای دستاوردهای زیر می باشد:
۱. کاهش مصرف آب زیرزمینی با جایگزینی ۱۰۰٪ آب چاه توسط پساب تصفیه شده و آب باران.
۲. استفاده بهینه از منابع آب غیرمتعارف شامل پساب صنعتی، بهداشتی و روانآبهای بارانی.
۳. اجرای سیستم آبیاری قطرهای برای افزایش راندمان آبیاری تا ۷۰٪ و کاهش هدررفت آب.
۴. کاهش آلودگی محیط زیست از طریق تصفیه استاندارد پساب و جلوگیری از نفوذ آن به خاک.
فاضلاب واحد های صنعتی در تصفیه خانه شهرک صنعتی جهان آباد میبد به روش لجن فعال با حجم روزانه ۴۵۰متر مکعب تصفیه می گردد که با استفاده از سیستم برگشت پساب و روش نوین آبیاری قطره ای
۴۳ هکتار از فضای سبز با گیاهان سازگار و کم آبخواه کاشته شده در این شهرک صنعتی که با آبیاری در ساعات ابتدایی و پایانی روز و شب جهت استفاده بهینه از آب و کاهش تبخیر صورت می گیرد.
به منظور آبیاری فضای سبز، پساب تصفیهشده از طریق ۷۰ کیلومتر لولهکشی اصلی و ۲۰۰ کیلومتر لوله گذاری قطرهای به طور هدفمند و کارآمد مورد استفاده قرار میگیرد.
بخشی از پساب تصفیه شده نیز به بخش صنعت کاشی و سرامیک برای مصرف در پروسه تولید استفاده می گردد.
جنبه های اقتصادی فاضلاب تصفیه شده و استفاده مجدد در مصارف صنعتی و فضای سبز:
•هزینه اولیه: احداث سیستم تصفیه و شبکه توزیع که با توجه به نیاز های آبی برآورده شده و هزینه های صرف شده در کوتاه مدت باز می گردد.
•صرفه جویی: کاهش ۸۰%–۶۰٪ هزینه های آب
پایداری محیطی فاضلاب تصفیه شده:
•حفظ منابع آب: کاهش برداشت از سفره های زیرزمینی و صرفه جویی ۱۲۱۵۰۰ مترمکعب/سال.
•کاهش آلودگی: جلوگیری از تخلیه۱۲۱۵۰۰ مترمکعب فاضلاب تصفیه نشده به محیط زیست در سال.
سیستم آبیاری قطرهای:
•اجرای شبکه توزیع پساب شهرک صنعتی و انجام آبیاری با روش قطره ای برای ۴۳ هکتار فضای سبز
•انتخاب گیاهان و درختان کمآبخواه سازگار برای کاهش نیاز های آبی
•همچنین با جایگزین نمودن آبیاری قطره ای به جای آبیاری غرقابی باعث صرفه جویی سالانه ۷۴,۰۰۰ مترمکعب و افزایش سطح فضای سبز شهرک صنعتی منجر گردیده است.
جمع آوری آب باران و فاضلاب بهداشتی و صنعتی جهت تامین آب فضای سبز و استفاده در بخش صنعتی با توجه به اینکه آب حاصل از باران و روان آب ها حجم بالایی دارد و امکان تصفیه در لحظه فراهم نمی باشد، این شهرک اقدام به طراحی و ساخت دو مخزن ژئومبران با حجم ۵۰۰۰ متر مکعب جهت ذخیره سازی آب باران نموده است که پس از ذخیره سازی به سیستم تصفیه خانه فاضلاب بازچرخانی می شود . بعد از تصفیه به چرخه توزیع آب جهت واحد های صنعتی و فضای سبز استفاده می گردد.
استفاده از فاضلاب تصفیه شده در مقایسه با آب های زیرزمینی، اگرچه نیازمند سرمایه گذاری اولیه و مدیریت جهت بهره برداری است، اما راهکاری پایدارتر، مقرون به صرفه تر و سازگارتر با شرایط کم آبی ایران محسوب می شود. موفقیت این روش مستلزم اجرای دقیق استانداردهای تصفیه، پایش مستمر و مشارکت اجتماعی است.
همچنین استفاده از فاضلاب تصفیه شده برای آبیاری فضای سبز میتواند راندمان آبیاری را به طور معناداری افزایش دهد،که این امر به بهبود شرایط سفره های زیر زمینی و نگهداری برای نسل های آینده کمک می کند.
. استفاده از سیستمهای آبیاری کارآمد:
•با توجه به اینکه فاضلاب تصفیه شده از طریق سیستمهای آبیاری قطرهای استفاده میگردد؛ راندمان آبیاری را از ۴۵٪ (روش غرقابی) به ۷۰%( روش قطره ای ) افزایش داده است .
•کاهش تبخیر و رواناب: در روش قطرهای، آب مستقیماً به ریشه گیاه میرسد و تلفات ناشی از تبخیر و رواناب تا ۵۰٪ کاهش مییابد.
•در شهرک صنعتی جهان آباد میبد، راه اندازی سیستم قطرهای همراه با پساب تصفیه شده فاضلاب و آب باران، باعث حفظ منابع آبی زیر زمینی شده است.
نتیجهگیری
استفاده از فاضلاب تصفیه شده در شهرک صنعتی جهان آباد میبد که به صورت صحیح اجرا گردیده است، نه تنها راندمان آبیاری را افزایش داده، بلکه با کاهش مصرف آب های زیرزمینی ، به پایداری منابع آب و خاک نیز کمک میکند.
کلید موفقیت در تلفیق سه عامل زیر است:
۱. سیستم آبیاری با راندمان بالا (روش نوین قطرهای).
۲. تصفیه پیشرفته برای حذف آلایندهها.
۳. استفاده از آب باران و پساب های جمع آوری شده.
با استفاده از فیلتر های میکرو اسکینر و فیلتردیسکی هیلیکس پساب تصفیه شده فیلتر می گردد و ذرات محلول و نامحلول پساب را حذف می نماید که استاندارد های لازم درحد استفاده برای مصارف شرب و بخش صنعت را فراهم می سازد.
•پساب خروجی تصفیه خانه شهرک، استاندارد های سازمان محیط زیست را در جهت آبیاری فضای سبز را تامین می کند و نمونهبرداری فصلی توسط آزمایشگاه معتمد محیط زیست برای بررسی پارامترهای کلیدی نظیر COD , BOD , EC , TDS , TSS و… انجام می گیرد.
•مدیریت لجن تولیدی با استفاده از بسترهای خشککن و بازگرداندن پساب حاصل از آن به چرخه تصفیه انجام می گردد.
•روزانه با استفاده از آزمایشگاه مجهز مستقر در تصفیه خانه پارامتر های مورد نظر بررسی و تصفیه خانه با پایش و ارزیابی نمونه های برداشت شده از پساب بهره برداری اصولی انجام می گیرد که هیچگونه آلودگی برای محیط زیست ندارد.
•لازم به ذکر است که این تصفیه خانه دارای شرایط ایزوله می باشد که امکان نفوذ فاضلاب تصفیه نشده به خاک و محیط زیست امکان پذیر نمی باشد.
۳۰۴۸۳۸۶۷۱۰
۱۰۰
شرب و بهداشت
نگهبان آب – سامانه هوشمند پایش و هشدار هدررفت آب در فضای سبز شهری با رویکرد هوش مصنوعی
۱. مقدمه
در سالهای اخیر بحران کمآبی به یکی از اصلیترین چالشهای زیستمحیطی ایران تبدیل شده است. فضای سبز شهری، علیرغم تأثیر مثبت بر سلامت روان و هوای شهرها، یکی از بخشهای پرمصرف منابع آبی به شمار میرود. در این میان، باز ماندن سهوی شیرهای آب، نشتیها و عدم کنترل مدت آبیاری، باعث هدررفت شدید آب در بوستانها میشود.
طرح حاضر با عنوان “نگهبان آب”، به ارائه یک راهکار هوشمند، کمهزینه و بومیشده جهت کنترل دقیق جریان آب در شیرهای فضای سبز میپردازد.
۲. هدف از طرح
پیشگیری از هدررفت آب ناشی از باز ماندن یا نشتی شیرهای آب
پایش هوشمند مدت زمان باز بودن آب با الگوریتم یادگیری رفتاری
هشداردهی لحظهای به کاربر یا مسئول نگهداری پارک
ثبت دادهها برای تحلیل و گزارشگیری مدیریت شهری
۳. ساختار سیستم پیشنهادی
اجزای اصلی سامانه:
جزء وظیفه
سنسور جریان آب (Flow Sensor) اندازهگیری جریان آب در لحظه
میکروکنترلر (ESP32 یا Arduino) دریافت داده، تحلیل اولیه، و کنترل ارتباط
ماژول ارتباطی (GSM یا Wi-Fi) ارسال هشدار به کاربر
پنل خورشیدی کوچک یا باتری قابل شارژ تأمین انرژی مستقل
مدل سبک یادگیری ماشین (AI) تشخیص الگوی نرمال مصرف آب و کشف رفتار غیرعادی
۴. نقش هوش مصنوعی در طرح
در فاز ابتدایی، مدل هوش مصنوعی میتواند با یادگیری الگوهای رفتاری روزانه (زمان آبیاری، مدت زمان معمول، فواصل زمانی)، رفتار نرمال را شناسایی کرده و موارد غیرعادی را جدا کند. این قابلیت باعث میشود تنها در موارد ضروری و خاص هشدار ارسال شود و از هشدارهای بیمورد جلوگیری گردد.
۵. مزایای این سیستم
✅ کاهش چشمگیر هدررفت آب
✅ نصب ساده و ارزان
✅ نیاز به زیرساخت کم (بدون کابلکشی و برق شهری)
✅ قابلیت توسعه برای چندین شیر آب به صورت شبکهای
✅ افزایش بهرهوری منابع انسانی در مدیریت فضای سبز
۶. سناریوی نمونه
در یک پارک شهری با ۱۰ شیر آب، هر شیر به طور میانگین روزانه ۱۵ دقیقه بهصورت ناخواسته باز میماند. با دبی ۱۰ لیتر بر دقیقه، حدود ۱۵۰ لیتر در روز برای هر شیر و در مجموع ۴۵۰۰ لیتر در ماه برای هر پارک هدر میرود. با نصب نگهبان آب، این مقدار قابل حذف یا بهشدت کاهش است.
۷. نتیجهگیری
طرح “نگهبان آب” نمونهای از ترکیب هوش مصنوعی با الکترونیک ساده برای حل یک چالش حیاتی است. با توجه به هزینه کم، نصب آسان و بهرهوری بالا، این طرح قابلیت اجرا در سطح ملی را دارد و میتواند توسط شرکتهای دانشبنیان یا شهرداریها در ابعاد مختلف پیادهسازی شود.
۸. پیشنهاد برای گسترش در آینده
افزودن قابلیت ثبت مکان دقیق شیر آب (GPS)
توسعه داشبورد آنلاین برای مشاهده وضعیت کلی شهر
تحلیل طولانیمدت جهت تشخیص محلهای پر مصرف یا مشکلدار
۹. منابع فنی
دادهبرگ فنی سنسور YF-S201
معماری پردازنده ESP32
الگوریتمهای سبک تشخیص الگو (KNN، Decision Tree در MicroML)
نمونهکدهای متنباز پلتفرم Tinkercad و Arduino IoT Cloud
در طرح «نگهبان آب» استفاده از ادوات کاهنده مصرف بهصورت ترکیبی مدنظر قرار گرفته است. به صورت مشخص:
۱. نصب شیرآلات با جریان کنترلشده (Flow Regulated Valves):
در کنار سامانه هوشمند، پیشنهاد میشود که شیرهای پارکها به شیرهای کاهنده جریان آب تجهیز شوند. این شیرها با مکانیزم سادهای، دبی خروجی را محدود کرده و از مصرف بیشازحد جلوگیری میکنند، حتی اگر شیر به طور کامل باز باشد.
۲. تایمر مکانیکی یا برقی محدودکننده زمان:
در شرایطی که سامانه هوشمند فعال نیست یا ارتباط با شبکه دچار مشکل شده، شیرها میتوانند به تایمر سادهای مجهز باشند تا پس از مدت مشخص (مثلاً ۵ یا ۱۰ دقیقه) به طور خودکار بسته شوند.
۳. ترکیب با حسگر هوشمند:
در بخش نرمافزار هوشمند نیز از الگوریتمهایی استفاده شده که در صورت تشخیص مصرف غیرعادی (مانند نشتی یا بازماندن طولانی)، سیستم هشدار داده و یا به صورت خودکار آب را قطع میکند، که این نیز نوعی ادوات کاهنده مصرف هوشمند محسوب میشود.
در طرح «نگهبان آب»، تمرکز اصلی بر کاهش هدررفت آب شیرین در پارکها با بهرهگیری از سامانههای هوشمند تشخیص نشتی و بازماندن شیرآلات بوده است. با این حال، در فاز توسعه (مرحله دوم طرح)، امکان استفاده از آب خاکستری نیز بهعنوان یک راهکار مکمل در نظر گرفته شده است.
پیشنهاد تلفیقی:
در صورتی که پارک یا مجموعه دارای ساختمان اداری یا سرویسهای بهداشتی عمومی باشد، امکان جمعآوری آب خاکستری از این بخشها و تصفیه سطحی آن برای آبیاری درختچهها، چمن و فضای سبز وجود دارد. این چرخه باعث میشود از آب تصفیهشده شهری فقط در موارد ضروری استفاده شود.
نقش هوش مصنوعی:
سامانه «نگهبان آب» میتواند با افزودن ماژولهای سنجش کیفیت آب خاکستری، میزان مناسب بودن آن برای استفاده مجدد در آبیاری را نیز کنترل کرده و در صورت نیاز، هشدار یا محدودسازی صادر کند.
جمعبندی:
در نسخه اولیه، تمرکز بر کاهش هدررفت آب است. ولی در نسخهی پیشرفتهتر، تلفیق استفاده از آب خاکستری با سامانه هوشمند میتواند بهعنوان یک راهکار مؤثر در کاهش مصرف آب شهری و توسعه پایدار معرفی شود.
در طرح «نگهبان آب»، با استفاده از هوش مصنوعی، سنسورهای نشتی و زمانسنج هوشمند آبیاری، کاهش قابل توجهی در هدررفت آب پارکها پیشبینی میشود. این کاهش در مقایسه با دورههای مشابه (در همان بازه زمانی و پارک مشابه در سال قبل) قابل اندازهگیری و مستندسازی است.
پیشبینی کاهش مصرف:
بر اساس دادههای متوسط از شهرداریها و سازمانهای فضای سبز، حدود ۱۰٪ تا ۳۰٪ از مصرف آب فضای سبز در شهرها به دلیل باز ماندن سهوی شیرآلات، نشتی، یا آبیاری بیش از حد است. با اجرای طرح «نگهبان آب»، این میزان قابل کاهش به کمتر از ۵٪ خواهد بود.
برآورد عددی (مثال):
اگر پارکی در فصل بهار بهطور متوسط ۱۰۰ مترمکعب آب در هفته مصرف میکرده، با این سامانه میتوان مصرف را به ۷۰ تا ۸۵ مترمکعب کاهش داد، که معادل کاهش ۱۵ تا ۳۰ درصدی مصرف آب خواهد بود.
نقش هوش مصنوعی:
هوش مصنوعی با یادگیری الگوی مصرف هر ناحیه، میتواند زمانهای مشکوک به نشت یا مصرف بیش از حد را شناسایی کرده و حتی بهصورت خودکار جریان آب را قطع یا تنظیم کند.
خیر، در طرح «نگهبان آب» کاهش مصرف آب همزمان با حفظ سطح مطلوبیت و رضایت کاربران نهایی انجام میشود. این هدف با ترکیبی از فناوریهای هوشمند، تنظیمگرهای جریان و الگوریتمهای یادگیری مصرف بهینه محقق میشود.
🎯 توضیح فنی:
تنظیم بر اساس نیاز واقعی گیاهان:
سامانه با تحلیل الگوی بارندگی، دمای هوا، رطوبت خاک و نوع پوشش گیاهی، زمان و میزان دقیق آبیاری را تعیین میکند. این بدان معناست که گیاه به اندازه نیاز، و نه بیشتر، آبیاری میشود.
بنابراین نه چمنها زرد میشوند و نه درختچهها خشک، اما از مصرف اضافی نیز جلوگیری میشود.
قطع مصرف غیرمفید، نه مصرف مؤثر:
شیرهای بازمانده، نشتیهای ناخواسته، یا آبیاری در زمان نامناسب (مثلاً هنگام ظهر که تبخیر زیاد است) شناسایی و متوقف میشوند. این بخشها نهتنها به کیفیت تجربه شهروندان آسیبی نمیزنند، بلکه فضای سبز را سالمتر و زیباتر نگه میدارند.
ادوات تنظیم فشار و جریان آب در شیرآلات پارک:
برای شیرهای عمومی یا وسایل بازی آبی، کاهش فشار بدون کاهش عملکرد در نظر گرفته شده تا هم حس خنکی و آببازی برای کودکان حفظ شود و هم مصرف کنترل شود.
بله، طرح «نگهبان آب» بهگونهای طراحی شده که قابلیت توسعه و اجرای گسترده توسط سایر مشترکین و بهرهبرداران را دارد. در ادامه به دلایل این قابلیت اشاره میشود:
۱. سادهسازی در طراحی و اجرا:
استفاده از قطعات الکترونیکی ارزان و در دسترس مانند سنسور جریان آب، میکروکنترلر ESP32 و ماژولهای ارتباطی GSM یا Wi-Fi، اجرای این طرح را برای سایر کاربران آسان میکند.
طراحی ماژولار سیستم باعث میشود که هر مشترک بتواند آن را مطابق نیاز خود شخصیسازی کند (مثلاً در پارکهای کوچک یا محوطههای بزرگتر).
۲. مستندات فنی و نمونهکدها:
بهکارگیری پلتفرمهایی مانند Arduino و Tinkercad که دارای جامعه کاربری فعال و منابع متنباز هستند، به سایر مشترکین کمک میکند بدون دانش عمیق فنی، سیستم را راهاندازی نمایند.
امکان ارائه راهنمای نصب و آموزش ویدئویی نیز وجود دارد.
۳. عدم نیاز به زیرساخت شهری خاص:
طرح برای اجرا نیازی به برق شهری یا کابلکشی ندارد و با استفاده از پنل خورشیدی یا باتری قابل شارژ بهصورت مستقل عمل میکند.
همین ویژگی باعث میشود که مشترکین در مناطق گوناگون و حتی با امکانات محدود، بتوانند از آن بهرهبرداری کنند.
۴. قابلیت شبکهسازی و مقیاسپذیری:
طراحی این سامانه بهگونهای است که میتوان چندین دستگاه را در قالب یک شبکه متصل کرد و از طریق یک داشبورد مرکزی یا اپلیکیشن ساده مدیریت نمود.
بنابراین حتی مشترکینی که دارای چندین فضای سبز یا شیر آب هستند، میتوانند طرح را گسترش دهند.
۵. پتانسیل بومیسازی و تولید داخلی:
کلیه اجزای سختافزاری و نرمافزاری قابلیت تولید یا مونتاژ داخلی دارند. بنابراین شهرداریها، دهیاریها، شرکتهای خدمات شهری و سایر مشترکین میتوانند با هزینه پایین و بهصورت بومی آن را پیادهسازی کنند.
نتیجه:
طرح “نگهبان آب” نهتنها برای اجرا در سطح شهرداریها طراحی شده، بلکه میتواند توسط سایر مشترکین نظیر:
مدیران فضای سبز خصوصی
دهیاریها و شوراهای روستایی
مجتمعهای مسکونی و اداری
مدارس و نهادهای دولتی یا نظامی با فضای سبز مستقل
با کمترین هزینه و پیچیدگی به کار گرفته شود.
اگرچه طرح “نگهبان آب” بهطور مستقیم بر مصارف آب خانوارها متمرکز نیست، اما بهصورت غیرمستقیم و بلندمدت تأثیر محسوسی در کاهش هزینههای خانوار خواهد داشت. این تأثیرات را میتوان در چند محور تحلیل کرد:
۱. کاهش هزینههای شهرداری و تأثیر بر منابع عمومی:
با جلوگیری از هدررفت روزانه هزاران لیتر آب در پارکها و فضاهای سبز، هزینه تأمین آب شهری برای شهرداریها بهشدت کاهش مییابد.
کاهش هزینههای نگهداری فضای سبز، در بلندمدت میتواند باعث کاهش فشار بر بودجه شهری شده و افزایش کارایی هزینهکرد منابع عمومی را به دنبال داشته باشد.
این موضوع ممکن است منجر به کاهش یا تثبیت نرخ تعرفه خدمات شهری گردد، که بهطور غیرمستقیم به نفع خانوارها خواهد بود.
۲. پایداری منابع و حفظ تعرفه آب:
با بهینهسازی مصرف آب در بخش عمومی، فشار کمتری بر منابع آب شهری وارد میشود. این مسئله به دولت و شرکتهای آب اجازه میدهد تا در بازههای طولانیتر، نرخ تعرفهها را ثابت نگه دارند.
خانوارها در آینده با افزایش ناگهانی تعرفه آب یا اعمال جیرهبندی شدید روبرو نخواهند شد.
۳. آگاهیبخشی و ترویج فرهنگ مصرف بهینه:
اجرای این طرح و تبلیغ آن در رسانههای شهری، باعث افزایش حساسیت عمومی نسبت به هدررفت آب میشود.
این آگاهی به مرور در رفتار خانوارها نیز تأثیرگذار خواهد بود و میتواند باعث کاهش مصرف و مدیریت بهتر قبوض خانوار شود.
۴. امکان توسعه خانگی طرح:
سامانه «نگهبان آب» بهدلیل طراحی ساده و هوشمند، در آینده میتواند نسخهای خانگی نیز داشته باشد.
بهعنوان مثال در ویلاها، باغچههای خانگی، یا ساختمانهایی با محوطهسازی سبز، این سیستم قابل نصب خواهد بود و از هدررفت شیرهای بازمانده یا نشتیهای پنهان جلوگیری میکند که مستقیماً هزینه آب خانوار را کاهش میدهد.
طرح «نگهبان آب» نمونهای از نوآوری ترکیبی (Hybrid Innovation) است که چند حوزه پیشرفته را با یک نیاز ملموس شهری پیوند داده است. در این طرح، خلاقیت نه در ساختار فیزیکی بلکه در طراحی سیستم، استفاده از الگوریتمهای یادگیری ماشین، و پیادهسازی در مقیاس شهری با کمترین هزینه تجلی یافته است.
۱. نوآوری در مسئلهمحوری و کاربردی بودن
برخلاف بسیاری از سیستمهای مدیریت مصرف که فقط در سطح صنعتی یا خانگی توسعه یافتهاند، این طرح با نگاه به یک چالش مغفولمانده در فضای سبز شهری طراحی شده است، جایی که بیشترین هدررفت آب با کمترین نظارت اتفاق میافتد.
تمرکز بر «شیر آب» به عنوان نقطه کنترل، ایدهای ساده اما نوآورانه و بسیار اثربخش است.
۲. استفاده از فناوریهای روز و الگوریتمهای هوش مصنوعی
در هسته تحلیل داده، از الگوریتمهای سبک هوش مصنوعی مانند KNN یا درخت تصمیم (Decision Tree) استفاده شده که قابلیت پیادهسازی روی سختافزارهای سبک مانند ESP32 را دارند.
با استفاده از الگوریتمهای یادگیری رفتاری، سیستم میتواند عادتهای معمول آبیاری را فرا بگیرد و در صورت مشاهده رفتار مشکوک (مثل باز ماندن غیرعادی شیر آب) هشدار بدهد. این کاربرد هوش مصنوعی در محیطهایی با منابع محدود، یک خلاقیت فنی برجسته است.
۳. خلاقیت در طراحی سختافزار مستقل و بدون زیرساخت سنگین
سیستم بهگونهای طراحی شده که به کابلکشی، برق شهری یا شبکههای پیچیده نیاز ندارد.
استفاده از ماژولهای ارتباطی GSM یا Wi-Fi و تأمین انرژی از طریق پنل خورشیدی کوچک یا باتری قابل شارژ، این سیستم را مناسب محیطهای شهری با زیرساخت ضعیف کرده و قابلیت نصب در هر نقطهای را ممکن ساخته است.
۴. قابلیت توسعهپذیری و نگاه آیندهنگر
امکان اتصال چندین شیر آب بهصورت شبکهای به یک هاب مرکزی با ساختار ماژولار، نشان از طراحی آیندهنگر دارد.
همچنین در بخش گسترش، استفاده از GPS برای مکانیابی دقیق شیرها و داشبورد ابری برای مدیریت متمرکز، طرح را در مسیر شهر هوشمند قرار میدهد.
نتیجهگیری:
«نگهبان آب» تلفیقی از خلاقیت کاربردی، فناوری روز و هوش مصنوعی سبکوزن در راستای حل یکی از چالشهای حیاتی کشور است. نوآوری اصلی طرح در آن است که با ابزارهای ساده و بومیشده، یک راهکار هوشمند و مقیاسپذیر ایجاد میکند که قابل اجرا، توسعه و تعمیم در سطح کشور خواهد بود.
طرح “نگهبان آب” بهصورت مستقیم و غیرمستقیم بهگونهای طراحی شده که در هماهنگی کامل با اصول توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست عمل میکند. مهمترین ملاحظات زیستمحیطی رعایتشده در این طرح به شرح زیر است:
۱. کاهش چشمگیر مصرف و هدررفت منابع آبی
هدف اصلی این سیستم، پیشگیری از اتلاف آب در فضای سبز شهری است که طبق آمار ارائهشده میتواند ماهانه هزاران لیتر آب را در هر پارک صرفهجویی کند.
این موضوع نهتنها به حفظ منابع آبی کمک میکند، بلکه فشار بر سفرههای زیرزمینی و منابع آبی تجدیدناپذیر را نیز کاهش میدهد.
۲. کاهش مصرف انرژی و حذف وابستگی به برق شهری
استفاده از پنل خورشیدی کوچک یا باتری قابل شارژ برای تأمین انرژی، از بهکارگیری برق شهری جلوگیری کرده و سبب کاهش ردپای کربنی سیستم میشود.
حذف نیاز به کابلکشی و زیرساختهای انرژیبر، موجب میشود نصب سیستم بدون ایجاد تخریب در طبیعت یا محیط شهری انجام گیرد.
۳. کاهش تولید زباله الکترونیکی و استفاده بهینه از سختافزار
در طراحی سیستم از ماژولهای کممصرف و ماژولار استفاده شده که قابلیت بازیافت و تعمیرپذیری دارند.
همچنین تلاش شده از قطعات استاندارد و موجود در بازار استفاده شود تا در صورت خرابی، نیاز به تعویض کامل سیستم نباشد.
۴. بهبود بهرهوری فضای سبز شهری
فضای سبز اگر به درستی آبیاری نشود یا دچار خشکسالی ناشی از سوء مدیریت شود، از کارکرد زیستمحیطی خود بازمیماند.
با بهکارگیری این سیستم، سلامت فضای سبز حفظ شده و در عین حال منابع آب نیز تلف نمیشوند؛ این تعادل دقیق، یکی از اصول کلیدی توسعه پایدار است.
۵. امکان ارتقا به سیستم هوشمند اقلیمی
این طرح قابلیت ارتقا و اتصال به سنسورهای رطوبت خاک و ایستگاههای هواشناسی را دارد که در آینده میتواند آبیاری هوشمند متناسب با شرایط اقلیمی را نیز فراهم کند.
این گام، علاوه بر صرفهجویی در آب، از آبیاری بیمورد یا در زمانهای نامناسب (مثلاً قبل از بارندگی) جلوگیری میکند.
جمعبندی:
طرح “نگهبان آب” نمونهای موفق از یک راهحل فناورانه با محوریت حفاظت زیستمحیطی، کاهش مصرف منابع و کاهش آلایندههاست. این طرح با حفظ محیط زیست و بهکارگیری فناوریهای پاک، گامی مؤثر در جهت پایداری شهری و مسئولیتپذیری در برابر نسلهای آینده برداشته است.
۴۶۵۶۲۶۳۲۲۹
۱۰۱
صنعت و خدمات
روبیک آموزشی مدیریت یکپارچه منابع آب
روبیک نشان دهنده مفهوم «سهلممتنع» است که در حوزه آب این مفهوم بسیار پرکاربرد است. همه افراد نسبت به مصرف بهینه آب فکر میکنن که همه چیز را میدانند درحالی که بسیاری از افراد آگاهی نسبت به ارتباط این وجوه پیچیده ندارند. این بازی فکری میتواند به مخاطب کمک کند که به وجوه مختلف آب آشنا شده و سعی نماید تا با تکنیکهای جابهجایی وجوه روبیک چگونگی کنار هم قرار گرفتن این وجوح را نیز یاد بگیرد.
بسیاری از متخصصان معتقدند که مدیریت منابع آب شباهت زیادی به داشتان فیل مولانا دارد در این دستان بیان می کند که چون نور نیست و افزاد توانایی دیدن تمام ابعاد فیل را ندارند شناخت های جزئی موجب تعارض با یکدیگر و ناهماهنگی می شود در این ایده قرار سا تا به کمک روبیک آموزشی آب ابعاد مختلف مدیریت آب را به از طریق نشانک روی هر یک از وجود روبیک قرار دهیم تا سیاستگذاران به راحتی بتواند چگونگی قرار گیری ابعاد پیچیده آب را در کنار هم درکنند حل این روبیک به فهم و درک این ارتباط کمک می نماید
بسیاری از دانشآموزان رده سنی ۱۰ سال به بالا علاقه زیادی به بازهای فکری از جمله روبیک دارند. در روبیک تنظیم رنگ ها با تکنیک های مشخص صورت میپذیرد اگر بتوان این رنگها را به نشانکهای مختلف در مصرف بهینه آب ربط داد میتوان با ایجاد ارتباط بین هر نشانک و مفهوم اختصاص یافته به این نشانک خاص بصورت غیر مستقیم مفاهیم مدیریت مصرف بهینه آب را در میان دانشآموزان علاقمند به یادگیری بازی فکری روبیک نهادینه کرد. در این ایده ما به ۶ وجه روبیک ۶ مفهوم کلیدی اختصاص داده و برایش نشانک مناسب به همراه کارت آموزشی توسعه داده ایم.
این روبیک با هدف آموزش چگونگی قرارگیری ابعاد مدیریت منابع آب در کنار هم توسعه یافته حل و فهم روبیک می تواند به درک بهتر چگونگی ایجاد هماهنگی بین نهاد های مختلف کمک نماید.
۳۵۷۰۰۸۹۳۰۷
۱۰۲
شرب و بهداشت
بازی کارتی پر کردن مخزن آب
اینجانب یک مروج آموزش مصرف بهینه آب در شرکت پایا توس آب رادین هستم ما در شرکت یک سایت آموزشی به نام sonergy.ir داریم و هدفهون آموزش مصرف بهینه به دانش آموزان است. اینجانب با توجه به تغییر رویکرد از آموزش یکطرف به آموزش تعاملی بازی کارتی پر کردن مخزن آب را طراحی کرده ام.
در این بازی کارتی کلیه رفتارهای درست و غلط در مصرف آب در خانه بر روی کارت های مثبت و منقی قرار گرفته است و قبل بازی کلیه کارت ها مشابه بازی پاسور بر می خورد و کارت ها بین افراد شرکت کننده تقسیم می شود از اینجا به بعد بازیکنان با استراتژی هایی که از بازی پاسور اقتباص شده است بازی می کنند
در ساده ترین حالت کارت های مثبت موجب افزایش حجم مخزن آب و کارت های منفی موجب کاهش حجم مخزن آب می شود و فردی که بیشترین آب در مخزن داشته باشد برنده است در ضمن متوسط سرانه آب خانگی به هر فرد در ابتدای بازی تعلق می گیرد.
یک بخش از کارت ها به تجهیزات کاهند می پردازد
یک بخش از کارت ها به استفاده از آب خاکستری می پردازد
این نوع آوری موجب می گردد تا آموزش از طریق پاورپویت که بسیار کم بازده است به بازی آموزشی تبدیل شود
۳۸۸۰۹۷۵۴۶۷
۱۰۳
شرب و بهداشت
نامه قطره آب به بانوان
توجیه وضیعت آب و ارائه راهکار های لازم در نحوه صحیح مصرف آب
نقش بانوان در فرهنگ سازی صرفه جویی در مصرف آب
۴۴۹۳۴۶۴۲۶۷
۱۰۴